تعاون چیست؟
تعریف هم‌کاری
واژه هم‌کاری cooperation را نخستین بار رابرت اوون انگلیسی در مقابل واژه رقابت Competition به كار برد. سپس صاحب نظران و مصلحان اجتماعی اين كلمه را با مفاهيم و كاركردهای متفاوتی به كار بستند، تا جایی كه مقوله نهضت هم‌کاری Movment cooperation و حتی هم‌کاری گرایی Cooperatisme در نظريه های اقتصادی – اجتماعی، جايگاه ويژه ای يافت .
اتحاديه بين المللی هم‌کاری در سی و يك مين كنگره خود كه در سال 1995 در منچستر برگزار گرديد، سازمان‌هم‌کاری را اين گونه تعريف كرده است:
«سازمان هم‌کاری، اجتماع مستقل افرادی است كه به منظور تأمين نيازها و اهداف مشترك اقتصادی، اجتماعی و فرهنگي خود از طريق اداره و نظارت دموكراتيك مؤسسه اي با مالكيت جمعی، با همديگر به نحو اختياری توافق نموده اند.»
تاریخچه هم‌کاری در جهان
به طور كلی تاریخچه تعاون در جهان را از نظر اقتصادی، به دو دوره تقسيم كرد : دوره اول از اغاز زندگی اجتماعی انسان شروع مي شود و از قرن پانزدهم ميلادی به تدريج تحول مي پذيرد تا اين كه به شكل كنونی درمي آيد.
دوره دوم با انقلاب صنعتی و انقلاب فرانسه، قرن هيجدهم ميلادی شروع مي شود كه دارای تعريفي مخصوص به دوران خود است، بنابراين دوره اول را عصر تعاون اجتماعی و دوره دوم را اصل تعاون صنعتی يا علمی می نامند .
تاریخچه هم‌کاری در ایران
در مورد تاریخچه تعاون در ایران، آغاز هم‌کاری رسمی در ايران را مي توان به تصويب قانون تجارت ایران در سال 1303 خورشیدی دانست كه موادی از اين قانون به بحث در مورد تعاوني های توليد و مصرف پرداخته بود .
اما از لحاظ تشكيل و ثبت فعاليت تعاونی هاي رسمی مي توان سال 1314 را آغاز فعاليت تعاوني ها در ايران دانست : زيرا در اين سال توسط دولت اقدام به تشكيل نخستين شركت هم‌کاری روستایی در منطقه داور آباد گرمسار گرديد .
شرکت هم‌کاری راچدیل
شرکت تعاونی راچدیل انگلستان در پی بروز بحران های ناشی از انقلاب صنعتی و حاکمیت سرمایه و سرمایه داری بر ارزش های انسانی، توسط 28 نفر در سال 1844 میلادی تشکیل شد. كه نظريه و روش های كار آنها سرمشقی براي تشكيل شركت های تعاونی در دنيا قرار گرفت و تا امروز در سراسر دنيا اين اصو ل ارزش و اعتبار خود را حفظ كرده و بنام اصول مكتب شركت های تعاونی راچديل شناخته شده است.
تعاون به زبان ساده يعني «همكاري » . هنگامي كه فردي نتواند به تنهايي يك كار يا فعاليت زندگي را انجام دهد راه درست آن است كه از ديگران كمك بگيرد تا آن كار را به صورت دسته جمعي و با همكاري يكديگر انجام دهند . اين شيوه انجام كار را« تعاون» مي گوئيم .
مي دانيم كه همه مردم در زندگي خود يا مشكلات زيادي روبرو مي شوند ، براي حل همه اين مشكلات هيچ فردي داراي توانايي و امكانات مناسب و كافي نيست ، بنابراين ، براي داشتن زندگي بهتر ، بايد مردم دست به دست هم بدهند و با مشورت همديگر ، مشكلات را حل كنند .
«تعاون» يكي از راههاي شناخته شده براي حل مشكلات زندگي است ، زيرا با كاركردن گروهي و مشورت ، مشكلات و مسائل انسان راحت تر حل خواهد شد .
با «تعاون» همه مردم به هم كمك مي كنند ، با همديگر فكر مي كنند و در غم و شادي هم شريك هستند .
براساس دستورات دين مبين اسلام در حال حاضر نظام جمهوري اسلامي ايران تعاون را به عنوان يك راه اساسي براي رسيدن به رفاه و عدالت اجتماعي و توسعه كشور به مردم پيشنهاد مي كند
جهت انجامبايد سرمايه‌هاي كوچك، دانش و خلا‌قيت كارشناسان و دانش‌آموختگان نسل جوان را در افزايش ظرفيت بخش تعاون به كار گرفت.
بخش تعاون به عنوان بخش مؤثر در اقتصاد به زيرساختهاي محكم و ايجاد باورمندي در جامعه و فرهنگ عمومي‌نياز دارد كه به نظر مي‌رسد اين مسئله چون به منافع اجتماعي مربوط مي‌شود هم به تقويت روح تعاون و هم به ايده‌هاي كارآفريني و خلا‌ق نيازمند است. ما بايد زمينه‌هاي اساسي اين موضوع را در كشور فراهم كنيم تا ظرفيتي را كه در انتهاي برنامه پنجم در رساندن 25 درصد سهم تعاوني مشخص شده را به نتيجه برسانيم.
تعاون يك ركن مهم اقتصاد ايران بوده واين موضوع در قانون اساسي ذكر شده است كاركرد حقوقي و قانوني بخش تعاون و ظرفيت اجتماعي ملت ايران و روحيه مردم اقتضا مي‌كند كه يك سازماندهي و موضع اجرايي قوي در رساندن اين ظرفيت وجود داشته باشد تا بتواند اين كاركرد را در جامعه به اثبات رساند. بنابراين تقويت بخش تعاون ضرورت دارد.
معني لغوي تعاون :
اصل و ريشه تعاون از نظر اشتقاق كلمه از باب تفاعل و در زبان عربي از ابواب ثلاثي مزيد است و مصدر آن عون (جمع آن اعوان به معناي ياران) مي باشد كه به معني پشتيباني در كار است و كلمه تعاون در معاني چون : ‹‹ ياري نمودن ، انجام عمل متقابل ، با هم مهرباني كردن ، همكاري ، كمك كردن به يكديگر ، كار مشترك ، تركيبي از خود ياري و كمك متقابل و بالاخره همياري استعمال مي شود كه از مجموع اين معاني استنباط مي شود كه بهترين منظور از تعاون كارگروهي و همكاري است ››
تعريف شركت تعاونــي :
صاحب نظران در امر تعاوني تعاريف مختلفي ارائه نموده اند كه بر اساس آخرين بازنگري اتحاديه بين المللي تعاون ( در كنگره سال 1995 منچسر ) چنين تعريف شده است: ‹‹ تعاوني ، اجتماع مستقل اشخاص است كه بمنظور تأمين نيازها و اهداف مشترك اقتصادي ، اجتماعي ، و فرهنگي خود ، از طريق اداره و نظارت دموكراتيك مؤسسه اي با مالكيت مشاع ، با همديگر به نحوه اختياري توافق نموده اند ››
ارزشها در تعاوني :
‹‹ ساختار شركتهاي تعاوني بر ارزشهايي چون خودياري ، دموكراسي ، برابري ، عدالت و همبستگي بنا شده است . اعضاي تعاوني به ارزشهاي اخلاقي نظير صداقت ، آزاد انديشي، مسئوليت پذيري و احترام رأي پاي بند مي باشند
تعاون از نظر بزرگان :
حضرت امام خميني(ره):
براي ترقي و تعالي كشور به روح تعاون ادامه دهيد.
مقام معظم رهبري:
تعاون چشمه جوشان اشتغال است. يكي از چيزهايي كه مي تواند جلوي بي عدالتي را به شكل منطقي و اصولي سد كند همين كار تعاوني است.من به تعاون اعتقاد دارم.
شهيد مظلوم آيت ا… دكتر بهشتي:
تعاونيها را در جهت رفاه حال محرومان جامعه گسترش دهيم.
