رشد و تکامل
رشد و نمو بدنى عبارت است از تغییرات ارگانیک و تشریحى که به‌طور مداوم انجام مى‌گیرد. هرگاه بدن نقص فطرى نداشته باشد و نیازهاى رشد به‌طور کامل و سالم ارضاء شوند، عمل یا فرآیند رشد و نمو به‌طور طبیعى و عادى انجام خواهند گرفت و مى‌توان انتظار داشت که دانش‌آموز در هر یک از مراحل رشد تکامل، ویژگى‌هاى آن مرحله را دارا باشد.
نقایص بدنی، چگونگى تغذیه، وضع اقتصادى – اجتماعى خانواده، کار کردن در شرایط نامساعد، خواب و استراحت، ورزش و تفریح، فشارهاى عاطفى و اختلال در کار غدد از جمله عواملى هستند که بر رشد و تکامل بدنى دانش‌آموزان تأثیر به‌سزائى دارند.
برخوردارى دانش‌آموز از غذاى کافى و مناسب، توجه به بهداشت و سلامت دانش‌آموز، توجه به خواب و استراحت کافی، در نظر گرفتن تفریحات سالم براى دانش‌آموز و تأمین آرامش خاطر وى از جمله مسائلى هستند که والدین مى‌بایست در جهت رشد و تکامل بدنى فرزندان خود مورد توجه قرار دهند. در محیط‌هاى آموزشگاهى نیز دقت‌نظر در مواردى چون، توجه به اعمال و کنش‌هاى بدنی، شناخت تفاوت‌هاى موجود در میزان رشد، توجه و مواظبت‌هاى فردى در رشد و تکامل بدنى دانش‌آموزان بسیار سودمند خواهد بود.
رشد و تکامل ذهنى
همان‌گونه که افراد بشر از لحاظ شکل، قد، نیرو و سایر صفات و ویژگى‌ها با هم متفاوت هستند، میزان و کیفیت هوش آنان نیز با یکدیگر تفاوت دارد. یعنى عده‌اى باهوش، گروهى کم‌هوش و اکثراً متوسط هستند. روانشناسان درباره علت‌هاى این تفاوت‌هاى هوشى مطالعات و آزمایش‌هاى متعددى انجام داده و عواملى چون وراثت و محیط، رشد بدنى و بهداشت، سن، جنس، نژاد و ملیت، وضع اجتماعى – اقتصادی، موقعیت جغرافیائی، وجود محرک و یادگیرى را در آن مؤثر دانسته‌اند.
دانش‌آموز براى اینکه از استعداد ذهنى سالمى برخوردار باشد و یا بتواند از استعداد عقلى طبیعى خویش بهتر استفاده کند، باید خانواده و مدرسه با یکدیگر صمیمانه همکارى کنند و این همکارى در صورتى سودمند خواهد بود که والدین، معلمین و دست‌اندرکاران مدرسه، خود از پرورش سالم بهر‌ەمند بوده و به اصول روانشناسى تعلیم و تربیت آشنا باشند.
رشد و تکامل اجتماعى
ما همگى این واقعیت را قبول داریم که زندگى انسان از روز اول در میان افراد دیگر آغاز شده و از همان ابتداء حیات با آنها رابطه برقرار مى‌کند و همین ارتباط، تغییراتى را در رفتار او به‌وجود آورده و با پیشرفت تمدن و فرهنگ، مسئولیت اجتماعى افراد افزایش مى‌یابد. اگر چه در گذشته انزواء و گوشه‌نشینى یا اکتفاء به یک ارتباط محدود و کم‌وسعت، براى افراد ممکن بود،
امروز دیگر امکان ندارد و هر لحظه احتیاج است که فرد دامنه ارتباط خود را با همنوعان خود گسترش دهد و این نیز جز از طریق پذیرش مسئولیت به اندازه توانائی، ممکن نخواهد بود و مدرسه بهترین مرکزى است که صلاحیت تربیت اجتماعى صحیح دانش‌آموزان را دارد و تربیت اجتماعى باید جزء مکمل عادى یادگیرى باشد. بدین‌جهت لازم است میان مدرسه و خانواده دانش‌آموز همواره ارتباط صحیحى برقرار گردد تا دانش‌آموز با بهره‌گیرى از هر دو محیط بتواند استعدادها و مهارت‌هاى گوناگون خود را پرورش داده و فردى اجتماعى بار آید.
رشد و تکامل عاطفى
سلامت روانى و عقلى شخص به سلامت عاطفى او بستگى دارد. زیرا نظر شخص نسبت به‌خود، دیگران، اوضاع اجتماعى و زندگى به‌طور کلى از چگونگى رشد و تکامل عواطف وى متأثر مى‌شود. به بیان دیگر، داورى‌هاى هر فرد درباره خود و دیگران و مسائل اجتماعى به کیفیت عواطف او بستگى دارد و شخصى که از رشد سالم هیجانى و عاطفى بهره‌مند نباشد، هرگز فردى واقع‌بین، نیک‌اندیش، درست‌کردار و در نتیجه فرد مفید و مؤثر در پیشرفت جامعه نخواهد بود.
نکته مهم در توجه به عواطف دانش‌آموزان این است که بدانیم عواطف و هیجانات آنان را چه موارد یا اوضاعى نظیر خشم، ترس، غم و … متأثر مى‌گردد. اگر بتوانیم دانش‌آموزان را به‌موقع از عواملى که موجب بر هم زدن تعادل عاطفى در آنان مى‌گردد، آگاه کنیم و با علاقه به سازندگى و پرورش نیروهاى هیجانى آن بپردازیم، مى‌توانیم امیدوار باشیم که در راه آزمایش و امنیت روانى آنان، گام‌هاى مؤثرى برداشته‌ایم. وضع بهداشتی، روابط خانوادگی، هوش، خستگی، محیط اجتماعی، آرمان‌ها و آرزوها، گرایش نسبت به ارزش‌هاى زندگی، محیط مدرسه و کلاس از جمله عواملى هستند که در رشد و تکامل عاطفى دانش‌آموزان مؤثر هستند.
دانلود بصورت فایل PDF
