فواید پزشكی نماز(اسكیزوئید+افسردگی+ انواع سكته ها+موارد پوستی)
درمان افسردگی
افسردگى (depression) حالتى احساسى است كه مشخصهاش اندوه، بىاحساسى (apathy) ،بدبينى (pessimism) و احساس تنهايى است. اين بيمارى كه امروزه از شيوع بالايى در ميان مراجعه كنندگان به كلينيكهاى روانپزشكى برخوردار است، داراى تظاهرات متنوع و زيادى بوده كه از مهمترين آنها مىتوان به اختلالات خواب اشاره نمود. تحقيقات نشان مىدهد 75 درصد از بيماران افسرده مشكلى در خواب (چه به صورت بى خوابى و چه پرخوابى) دارند و همچنين علايم اين بيماران در هنگام صبح تشديد مىشود. نكته جالب و قابل توجه و مورد بحث ما اين است كه در اين بيماران چگالى (rem حركت سريع چشم) در نيمه اول خواب و همچنين كل زمان rem افزايش يافته و فاصله ميان به خواب رفتن تا شروع اولين دوره rem يعنى ( latency – rem) كم شده و مرحله 4 خواب نيز كاهش مىيابد. (1)پس به عبارت سادهتر مىتوان گفت، افراد افسرده زمان بيشترى را در مرحله خواب rem به سر مىبرند. يعنى به ميزان بيشترى نسبت به سايرين خواب مىبينند.
يك روش درمانى جديد براى بيماران افسرده، بيدار نگه داشتن آنها براى كاهش ميزان rem است، كه بهترين شكل آن نماز صبح است. (2) زمان نماز صبح كه مورد تاكيد قرآن و همچنين بسيارى از روايات بوده، سبب كاهش قابل توجه ميزان خواب rem در اشخاص مىشود. زيرا شخص نمازگزار كه خود را ملزم به اقامه نماز صبح مىداند و بايد صبحگاه بيدار شود، پس در حقيقت جلوى ورود به مرحله قابل توجهى از rem را مىگيرد.از اين جهت بيدارى صبحگاهى براى نماز خود به تنهايى مىتواند يك عامل مهم بدون عارضه در پيشگيرى از افسردگى مطرح باشد كه بر تمام روشهاى درمانى دارويى و غير دارويى ارجح است، چرا كه پيشگيرى بر درمان مقدم است .حال ببينيم، اين موضوع چه ارتباطى با نماز صبح دارد، يعنى نماز صبح چه اثر درمانى مىتواند در اين بيماران داشته باشد؟ به طور متوسط 20 – 15 دقيقه طول مىكشد تا يك فرد معمولى به خواب رود. پس در عرض 45 دقيقه وارد مراحل 3 و 4 خواب شده كه اين مراحل عميقترين مراحل خواباند. يعنى بيشترين تحريك براى بيدار كردن فرد در اين مراحل لازم است. حدود 45 دقيقه پس از مرحله 4 است كه نخستين دوره حركات سريع چشم (rem) فرا مىرسد. هر چه از شب مىگذرد، دورههاى rem طولانىتر و مراحل 3 و 4 كوتاهتر مىشود. بنابراين در اواخر شب، خواب شخص سبكتر شده و رؤياى بيشترى مىبيند (يعنى خواب rem اش بيشتر مىشود). پس قسمت اعظم خواب rem در ساعات نزديك صبح به وقوع مىپيوندد. و از طرفى ديديم كه يكى از مشكلات مهم بيماران افسرده، افزايش يافتن طول خواب rem و خواب ديدن زياد است. از اين جهت يك مبناى مهم در توليد داروهاى ضد افسردگى ايجاد داروهايى است كه كاهش دهنده مرحله rem خواب باشند (از جمله داروهاى ضد افسردگى سه حلقهاى.(
لازم به ذكر است آثار روحى و روانى ايمان به خدا و اقامه نماز بسيار زياد است و نكات علمى بسيار شگرفى در اسرار سحر كه مورد تاكيد فراوان اسلام نيز بوده، نهفته است كه انسان با دانستن آنها از تمام وجود زمزمه مىكند.علاوه بر اين يك روش درمانى جديد براى بيماران افسرده، بيدار نگه داشتن آنها براى كاهش ميزان rem است، كه بهترين شكل آن نماز صبح است. (2) زمان نماز صبح كه مورد تاكيد قرآن و همچنين بسيارى از روايات بوده، سبب كاهش قابل توجه ميزان خواب rem در اشخاص مىشود. زيرا شخص نمازگزار كه خود را ملزم به اقامه نماز صبح مىداند و بايد صبحگاه بيدار شود، پس در حقيقت جلوى ورود به مرحله قابل توجهى از rem را مىگيرد. از اين جهت بيدارى صبحگاهى براى نماز خود به تنهايى مىتواند يك عامل مهم بدون عارضه در پيشگيرى از افسردگى مطرح باشد كه بر تمام روشهاى درمانى دارويى و غير دارويى ارجح است، چرا كه پيشگيرى بر درمان مقدم است . لازم به ذكر است آثار روحى و روانى ايمان به خدا و اقامه نماز بسيار زياد است و نكات علمى بسيار شگرفى در اسرار سحر كه مورد تاكيد فراوان اسلام نيز بوده، نهفته است كه انسان با دانستن آنها از تمام وجود زمزمه مىكند؛” اقم الصلوة لدلوك الشمس الى غسق اليل و قرءان الفجر ان قرءان الفجر كان مشهودا” (3) ؛ نماز را از زوال آفتاب تا نهايت تاريكى شب برپا دار و (نيز) نماز صبح را، زيرا نماز صبح همواره (مقرون با) حضور (فرشتگان) است .
فواید سجده
يافته هاي جديد درباره ي سجده كردن
بر اساس تازهترین پژوهشهای علمی، سجده كردن انسان را از بیماریهای روحی، جسمی و همچنین سرطان حفظ میكند.
به گزارش شیعه نیوز به نقل از خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا)، پروفسور محمد ضیاءالدین حامد از اساتید علوم بیولوژیك و از مسوولان پژوهشگاه مركز تكنولوژی قاهره با اعلام این خبر اظهار داشت: در قرن حاضر كه انسان از هر جهت در معرض الكترومغناطیسها قرار دارد و همچنین نیاز انسان به تخلیه اشعههای زائد وجود دارد، دریافتیم كه تخلیه این اشعهها از طریق سجده كردن صورت میگیرد.
وی ادامه داد: بر اساس یافتههای موجود، هر اندازه كه محور طولی انسان كاهش یابد، میزان در معرض اشعههای الكترومغناطیسی قرار گرفتن او نیز كم میشود.
در زمان سجده كردن هم محور طولی انسان و هم به دنبال آن میزان تاثیرگذاری الكتریسیتهها كم میشود و سپس عمل تخلیه از طریق تماس پیشانی با زمین صورت میگیرد، البته در زمان سجده به دلیل آنكه دیگر نقاط بدن هم با زمین ارتباط مییابند، عمل تخلیه آسان تر انجام میشود و انسان از بیماریهای روحی، جسمی و حتی سرطان در امان میماند.
وی افزود: شیوه درست تخلیه الكتریسیتهی بدن به همان شیوهای است كه انسان در زمان نماز گزاردن دارد و به سوی مكه نماز میخواند، چرا كه این حالت بهترین حالت است و شخص احساس آرامش و راحتی بیشتری خواهد داشت.
نماز,دشمن سكته قلبی و مغزی
“سكته قلبي” شايع ترين علت مرگ و مير در ايالات متحده آمريكا و ساير ممالك صنعتي است. (1) اين شيوع بالا در كشور ما نيز صدق مي كند.
به علاوه سكته مغزي كه به عللي تقريبا مشابه سكته قلبي ايجاد مي شود، نيز عامل مهمي در مرگ و بروز ضايعات متعدد رواني و جسمي، در ممالك مختلف به حساب مي آيد.
هر چند كه عوامل متعدد و گوناگوني، به عنوان علل ايجاد كننده” سكته ” شناسايي شده اند، اما در اين ميان تاثير روان بر ايجاد هر كدام از آن علل، منجر به اين شده است كه امروزه سكته ها را به عنوان قسمتي از اختلالات رواني تني (بيماري هايي كه بر اثر تاثير روان بر جسم ايجاد مي شوند) بشناسيم.
مطالعات” فلاندر زانبار” در سال 1936 و مطالعات تكميلي پزشكان ديگر در سال هاي بعد تا كنون، اين فرضيه را مسلم كرده است كه بين نوع شخصيت افراد و بروز سكته قلبي و مغزي در آنها رابطه تنگاتنگي وجود دارد.
به علاوه اين نكته مشخص است كه استرس هاي مداوم و طولاني با ايجاد شرايط خاص، در رگ هاي خون دهنده به قلب و مغز، زمينه را براي بروز سكته در اين اعضاء مساعد مي سازد. در اين باره، بسياري از مؤلفين گزارش داده اند كه در موارد بسيار زيادي، فشارهاي شديد حرفه اي، نگراني هاي خانوادگي يا مالي، افسردگي و خستگي قبل از بروز سكته ي قلبي وجود داشته است.
اين مولفين نشان داده اند كه سطح كلسترول در خون افرادي كه تحت فشار فكري هستند، بالا مي رود و احتمال تشكيل لخته هاي خوني در رگ هاي قلب را كه منجر به بروز سكته مي شود، افزايش مي دهد.
متخصصين ديگر نيز يكي از مهم ترين عوامل منجر به سكته مغزي را، تنش هاي هيجاني كه در پاسخ به گرفتاري ها، كشمكش هاي رواني و استرس ها به وجود مي آيد، ذكر نموده اند. (2)
بر اين اساس حتي براي درمان مبتلايان به سكته كه جان سالم به در مي برند، علاوه بر درمان هاي طبي مختلف، استفاده از داروهاي روان پزشكي و حتي روان درماني و رفتار درماني نيز، توصيه مي شود. (3)
توجه به اين نكته مهم است كه هر عاملي كه سبب تخفيف استرس ها و ايجاد امنيت رواني در شخص گردد و هر عاملي كه بتواند در برقرار كردن شخصيت متعادل در افراد موثر واقع شود، مي تواند تاثير چشمگيري بر كاهش ميزان سكته هاي قلبي و مغزي بگذارد. ” نماز” با ايجاد ثبات در شخصيت و ايمني بخشي در مقابل استرس ها، خطر ابتلا به سكته هاي مغزي و قلبي را به شدت كاهش مي دهد.
ما در مطالب مختلف اين مجموعه نوشتار، از احساس امنيت رواني، كه بر اثر نماز براي انسان حاصل مي گردد و نقش حفاظتي كه نماز در مقابل اضطراب ها و استرس هاي حاد و مزمن زندگي ايفا مي كند، سخن گفته ايم و خواهيم گفت. به علاوه طي مطالب بعدي راجع به تاثير نماز بر اختلالات شخصيت و نحوه اي كه نماز از آن طريق شخصيتي باثبات و متعادل ايجاد مي كند، به بحث مختصري خواهيم پرداخت.
با توجه به مجموعه مباحث مذكور و با توجه به اين كه دانستيم در بروز سكته هاي قلبي و مغزي، علاوه بر نوع شخصيت افراد، استرس هاي حاد و مزمن زندگي نيز نقش موثري دارند، مي توانيم به اين نكته درخشان دست يابيم كه” نماز” با ايجاد ثبات در شخصيت و ايمني بخشي در مقابل استرس ها، خطر ابتلا به سكته هاي مغزي و قلبي را به شدت كاهش مي دهد.
یا ایها الذین آمنوا اجتنبوا كثیرا من الظن ان بعض الظن اثم …
سوره مباركه حجرات ـ آیه 12
شاید بد نباشد “شخصیت پارانوئید”(Paranoid Personality) را به “شخصیت ظنین” ترجمه نماییم، چرا كه مبتلایان به این اختلال، دچار سوء ظن عمیق و عدم اعتماد نسبت به بسیاری از اطرافیان خود می باشند (1) . این اختلال كه معمولا در آقایان بیش از خانم ها دیده می شود، در اوایل جوانی آغاز می گردد و در جامعه ما با عناوین مختلفی مثل بدبین، متعصب یا دل سیاه! و … شناخته می شود.
مبتلایان به این عارضه، كارهای اطرافیان شان را برای خود به شدت تحقیر كننده یا تهدید آمیز می دانند و پیوسته نگران نوعی آسیب دیدن یا سوء استفاده از جانب دیگران هستند. این افراد با این كه به كرات، وفاداری و قابل اعتماد بودن دوستان و خویشاوندان خود را مورد ارزیابی و پرسش قرار می دهند، اما با این وجود باز هم به دوستی و همراهی آنان شك دارند.
مسئله شایع در مورد مبتلایان به این بیماری، شك و سوء ظن دائمی و بدون دلیلی است كه در مورد وفاداری همسران خود به خرج می دهند و پیوسته در جستجوی شواهدی از خیانت همسران خود برمی آیند. به این ترتیب رفتار آنها پیوسته در اطرافیان شان ترس و تعارض ایجاد می كند و به طور كلی این بیماران در زمینه كار و زندگی با دیگران دچار مشكلات همیشگی هستند و مسائل شغلی و زناشویی فراوانی برایشان ایجاد می شود. چرا كه آنها در بسیاری از مسائل ساده و خوش خیم زندگی، نشانه هایی از تحقیر یا اهانت می یابند. مثلا تصور می كنند كه فلان همسایه به قصد آزارشان ظرف زباله را دم در گذاشته است!
در مورد درمان این بیماری، دانش پزشكی چندان توفیقی نداشته است و چه بسا كه این بیماری در تمام طول عمر فرد برطرف نشود، اما آیین اسلام، كثیر الظن بودن را نوعی گناه به حساب می آورد و در واقع مهر تایید بر بیمار بودن این افراد می زند. پس می توان انتظار داشت هر دستور اسلامی از جمله نماز كه گناه را از انسان دور می كند، در زدودن بیماری گناه آلود نیز موثر واقع شود. (2)
همان طور كه اشاره كردیم شروع این اختلال در آغاز جوانی می باشد، یعنی زمانی كه چند سالی از وجوب فریضه نماز گذشته است و انسان نمازگزار سال هاست كه در نماز خود “الحمدلله رب العالمین” گفته است و خدای را به بزرگی و احاطه كامل بر جهان و جهانیان ستوده است و بدین ترتیب این باور را در وجود خویش ملكه ساخته است كه”جهان را صاحبی است به نام خدا، كه برگی بی اذن و اجازه او از درخت بر زمین نمی افتد” و با زمزمه مداوم “ایاك نعبد و ایاك نستعین” بدین باور قلبی رسیده است كه همه كارهای خود، همه زندگی خود و همه هستی خودش را فقط به خدایی این چنین قدرتمند بسپرد و از هیچ اتفاق ناگواری، نگران نباشد.
تكرار این باور عمیق ایمانی، بارها و بارها در طی شبانه روز، نمازگزار را بدان جا می رساند، كه حتی اگر در اطرافیان خود رفتاری را تهدید كننده یا تحقیر آمیز بیابد و یا به سوء ظنی در رابطه با همسر یا بستگان خود برسد، با تكیه بر همان نماز و ایمان، از سوء ظن گناه آلود بپرهیزد و حساب كار را به پروردگار متعال و منتقم بسپارد.
به قول حافظ شیرازی:
كار خود گر به خدا بازگذاری حافظ ای بسا عیش كه با بخت خدا داده كنی
با توجه به این كه سن شیوع و شروع این اختلال در آغاز جوانی و سال ها پس از وجوب نماز است، بروز این اختلال در نمازگزاران به مراتب كمتر از افراد تارك الصلوه می باشد.
پي نوشت ها:
(1) ترجمه مباني طب سيسيل ـ بيماري هاي قلب و عروق
(2) روان پزشكي لينفورد ـ ترجمه زير نظر دكتر عظيم وهاب زاده . صفحه 173
(3) ترجمه سيناپس روان پزشكي كاپلان ـ سادوك ـ جلد 3 صفحه 203
تاثیر نماز بر شخصیت ظنین(پارانوئید)