روش تهیه کاغذ + دانلود فایل

روش تهیه کاغذ

کاغذ ماده‌ای است پهن و نازک که از فشردن الیاف موادی مانند خمیر چوب، برنج یا کتان درست می‌شود و بیش‌تر برای نوشتن به کار می‌رود. با این همه، از کاغذ برای بسته‌بندی، آرایش درونی ساختمان،صافی‌های صنعتی و پژوهشی و کارهای دیگر نیز بهره می‌گیرند. الیافی که در ساخت کاغذ به‌کار می‌رود معمولاً طبیعی و شامل سلولوز است. کاغذ قطع بزرگ اروپا colombeir نام دارد. واندازه همیشگی آن ۶۳*۹۰است پایینتر ازآن jesus است که درکنارآن نشانه j. h. sl دارد کوچک شده نام عیسای پیامبر است. پایینتر از آن raisin است که نشانه ی خوشه دارد،و به اندازه ی ۵۰*۶۵ است. اندازه ی نسکها ازین چهار جورکاغذ بوده که یک برگ آن را iplang و چهارتایی را infolio و هشت تایی را inquarto و ۱۶دیمه ای (صفحه ای) را in-octaro و ۳۲ دیمه ای را in-ro می گفتند -بااین باز در کاغذ (رُخنَه) فرنگی ترانوشت (نسخه) نویسان سده های یازدهم یا سیزدهم درایرانوهند بهره می‌برده اند که دبیرگان (خطوط) هندی ومهرهای فشاری از مشخصه های آن است. کاغذدارای گونه های افزونی بوده است و بیشتر به نام جای ساخت وپرداخت آن است،که نزدیک هشتادوپنج گونه ی آنرا برشمرده اند. با این باز نامهایی که بیشتر در فهرست‌ها ی دست‌نویس نسکخانه های کُیانی (مرکزی) ملی ملک. . . ودیگری آمده ازاین دستند: خانبالیغ (به نام شهرخانبالیغ درچین) که در سده های پنجم و ششم بسیار رواج داشت. سمرقند و خطایی (به نام خط که چینی هم می نامند) بخارایی و سپاهانی و عادل ش-ا-هی و بغدادی ترکی مصری کشمیری و ترمه و فساقی و فرنگی که یاد آن آمده است . رنگ بیشتر کاغذهای کهن سپید بوده است. گاهی آنرا میرزیدند (رنگ می کردند) و رنگارنگ به کبود ورنگاری و ابری و حنایی و کاهی و زراندود و زرافشان و معرق و مرصع و مذهب و آهارمهرشده و نگارشده یاسپیداب شده و یابافتار (متن) و حاشیه شده.

ریشه لغوی

کلمه کاغذ ، از واژه چینی کاکتز گرفته شده است. (نام فارسی آن را رخنده یا پرزه است.)

دید کلی

انسان اولیه ، به‌تدریج که نیاز به تصویر کردن اشیاء ، یادداشت کردن وقایع و ارسال پیام های کتبی را درک کرد، اهمیت و ضرورت شیئی که بتواند بر روی آن اثر به جا ماندنی را ثبت کند، دریافته بود و همواره در راه دستیابی به آن تلاش می‌کرد.

تاریخچه

در بین النهرین از لوحه‌های گلی ، در مصر (۱۸۳۸ ق.م) از پاپـیروس ، در چین از حکاکی بر روی لوحه‌های چوبی و نمد با قلم مو و پارچه ابریشمی ، این منظور را عملی می‌کردند. با توجه به اینکه صنعت نمد مالی در خاور دور ، سنّت و متداول بود، فردی چینی به نام “تسائی لون” (۱۰۵ میلادی) از قطعات کهنه و اضافی ابریشم ، خمیر و بعد ، ورقه‌هایی به صورت نمد درست کرد و از آن به کمک قلم مو برای نقاشی و نوشتن استفاده کرد و بعد به جای ابریشم ، چوب خیزران و درخت توت را بکار گرفت. در حقیقت ، باید او را اولین مخترع کاغذ در دنیا دانست.

تسای لون یا سای لون (چینی ساده: 蔡伦؛ چینی سنتی: 蔡倫؛ پین یین: Cài Lún؛ وید-جایلز: T’sai Lun) مخترع چینی کاغذ و از خواجگان دربار امپراتوری هان شرقی بود. هرچند که کاغذ پیش از تسای لون نیز در چین تولید می‌شد ولی او با ابداع شیوه‌ای نوین و افزودن موادی جدید به ترکیبات مورد نیاز آن، اولین کاغذ با الیاف گیاهی به شکل آنچه که امروزه وجود دارد را تولید نمود.

سیر تحولی رشد

کارگران چینی که در سال ۷۵۱ به دست ایرانیان اسیر شدند، این فن را با استفاده از کتان و شاهدانه ، به مردم سمرقند آموختند و بعدها توسط مسلمانان در بغداد ، دمشق و حتی مراکش و اسپانیا متداول شد. اولین کارخانه کاغذ سازی ، درسال ۱۱۵۴ در اسپانیا و اولین آسیاب تهیه پودر چوب ، در سال ۱۱۹۰ در فرانسه تأسیس شده بود.

در ایران ، فعالیت کاغذ سازی ، اولین بار با تأسیس کارخانه مقوا سازی و با استفاده از کاغذهای باطله درسال ۱۳۱۳ شمسی در کرج شروع شد و حدود ۱۵ سال است که با تأسیس دو کارخانه کاغذ سازی پارس در هفت تپه خوزستان و کارخانه چوب و کاغذ ایران (چوکا) در گیلان ، به صورت یک تکنولوژی مدرن و پیشرفته درآمده است.

مواد اولیه تهیه کاغذ

مواد اولیه انواع کاغذ ، بطور کلی ، مواد سلولزی است که از منابع مختلف تهیه می‌شوند:

ساقه کتان ، شاهدانه ، پنبه که الیاف بلند (در حدود ۱٫۲ تا ۶ میلی متر) دارند.

ساقه گیاهانی مانند گندم ، جو (کاه) ، نی ، کنف و غیره.

درختانی که برگ سوزنی دارند، مانند کاج (با الیاف بلند ) و یا برگ پهن دارند مانند چنار (با الیاف کوتاه در حدود ۰٫۵ تا ۱٫۲ میلی متر)

انواع کاغذ‌های باطله و یا خرده‌ها و قطعات مقوای کهنه

الیاف تفاله نیشکر

مراحل تهیه کاغذ

تبدیل چوب به قطعات ریز

با استفاده از ماشین پوست کنی و دستگاه تولید تراشه و عبور تراشه‌ها از الک مخصوص صورت می‌گیرد و قطعاتی به طول حداقل ۴ و عرض ۲ سانتی‌متر (در مورد چوب) بدست می‌آید.

پختن چوب و تولید خمیر

این عمل ، ممکن است از طریق مکانیکی یعنی بدون استفاده از مواد شیمیایی و توسط بخار آب جوش ، تحت فشار صورت گیرد که معمولاً برای تهیه کاغذهای ارزان و کاهی ، مانند کاغذ روزنامه متداول است. در روش شیمیایی از هیدروکسید سدیم (در روش قلیایی) ، سولفیت هیدروژن کلسیم ، ، درمحیط اسیدی (PH=2-3 ، روش بی‌سولفیت) و یا سولفیت سدیم (در روش سولفیت) همراه با کمی کربنات سدیم در دمای بالاتر از . ۱۰۰ درجه سانتی‌گراد و تحت فشار ، استفاده می‌شود. در این مرحله ، خمیر قهوه‌ای رنگی حاصل می‌شود که از آن در تهیه مقوا ، کارتن و یا کاغذ‌های کاهی استفاده می‌شود.

• گونه های کاغذ:

۱) بغدادی ۲) هندی ۳) خانبالیغ ۴) اصفهانی ۵) مصری ۶) فرنگی ۷) بخارایی ۸) ترمه ۹) ترمه اصفهانی ۱۰) آهاری ۱۱) ابری ۱۲) ابریشمی ۱۳) پوست دل آهو ۱۴) حنای ۱۵) خراسانی ۱۶) ونیزی ۱۷) فرنگی نو ۱۸) طلحی ۱۹) نوحی ۲۰) فرعونی ۲۱) جعفری ۲۲) طاهری ۲۳) جیهانی ۲۴) مامونی ۲۵) منصوری ۲۶) مقتابی ۲۷) دولت آبادی

▪ ابری:میر محمد طاهر که مرد دارای چشش(ذوق) و هنر بود درزمان ش-ا-ه تهماسب از ایران به هندوستان رفته و کاغذابری را آنجا نوآورد وبی درنگ به ایران فرستاد.

▪ ابریشمی:که از ابریشم ساخته میشد بسیار نازک و تنک ونرم خو بود. وبارها پس از آهار دادن و مهره کشی آغاز به نوشتن در روی آن چُنین کاغذ می نمودند.

▪ پوست دل آهو:اینجور را از پوست آهو درست نموده وبیشتر برای ترا نوشتنِ (استنساخ) نِپی (کلام الله مجید،سی پاره) یا حرزهای مجدول زرین(مطلا) و رنگها بهره وری میشد.

▪ بغدادی:این کاغذ که کلفت تر بود از گونه های دیگر کاغذها شکننده و ناپایدار نبوده و پخش کننده ی زگالاب (مرکب) نیز نبوده است. اینجور کاغذ را هم رجِ کاغذهای دمشقی و آملی و سمرقندی دانسته اند.

▪ حنایی:با بهره وری ازحناو زعفران چند تکه رنگ مداد (زگالاب) درست می‌شده است.

▪ خراسانی:گینه ی(جنس) این کاغذ کتان بوده و نوآور آن مردمان خراسان بوده اند و بنا به گفته ای در زمان بنی امیه ساخت این کاغذ از رواج نسبی برخوردار بوده است.

▪ عادلشاهی:کاغذیست بی دانه ، پایدار وهموار که بیشتر در زاوریِ(خدمت) نویسندگی جای می گرفته است.

▪ دولت آبادی:کاغذی بوده که در درجه دویم مِهندی (اهمیت) پس ازکاغذ عادلشاهی جای داشته است.

▪ سمرقندی:کاغذیست هموار و پایدار و سپید و پخش کننده ی زگالاب (مرکب) نیز نیست.

▪ رنگهای کاغذ:پسته ای – نخودی – شکری

▪ حنایی بن مایه:از طراحی تا صحافی،فریدون آذریون،آذریون۱۳۸۰

• اندازه‌های استاندارد کاغذ:

چینی‌ها نخستین مردمانی بودند که بیش از ۲ هزار سال پیش کاغذهایی مانند کاغذهای امروزی ساختند. ایرانیان مسلمان شیوه  ساختن کاغذ را از چینی‌ها آموختند و آن را بهبود بخشیدند. شهر سمرقند برای سال‌ها بزرگ‌ترین مرکز ساختن و خرید و فروش کاغذ بود. سپس، در شهرهای دیگر، از جمله بغداد،دمشق، قاهره، مراکش، جزیره  سیسیل و شهرهای مسلمان‌ نشین اسپانیا، کارخانه‌های کاغذسازی به راه افتاد.