سجاد سیف: کافه لینک – از تیر ماه امسال و بعد از توافق هسته ای بین ایران و 6 قدرت جهانی زمزمه هایی در بازارهای مالی ایران اتفاق افتاد که حاکی از باز شدن دروازه های مالی کشور های توسعه یافته به سمت ایران و در نتیجه آن ایجاد جو رقابتی برای محصولات اساسی زندگی ایرانیان بود. اتفاقی که چندان هم بعید به نظر نمی رسید و با وارد شدن اقتصاد های بزرگ به بازار همیشه مستعد ایران انتظار کاهش قیمت کالاهای تولید داخل برای رقابت با محصولات خارجی انتظاری دور از ذهن نبود.
اما خودرو سازان انحصار طلب ایرانی که از این محک جدی برای عرضه محصولات خود با قیمت رقابتی چندان راضی نبودند از همان ابتدا با جنجال خبری فوق العاده زیاد سعی در القای این مفهوم کردند که توافق هسته ای هیچ تاثیری در قیمت نهایی خودروهای تولید داخل نخواهد گذاشت. تمام اخبار که حواشی ثابت ماندن و یا حتی افزایش قمت خودرو بود و بیشتر خودرو سازان تاکید میکردند که اگر اتفاقی هم قرار باشد بیافتد تنها در کیفیت محصولاتشان خواهد بود.
هاشم یکه زارع مدیر عامل ایران خودرو می گوید:
قیمت خودرو براساس یک آنالیز است و براساس آنالیز، قیمت خودرو نمی تواند کاهش یابد. یکه زارع در پاسخ به این سوال مبنی بر اینکه خودروسازان دلیل افزایش قیمت های خود را در سال های اخیر اعمال تحریم می دانستند، در حال حاضر که مقرر شده تحریم ها رفع شود، چه زمانی قیمت خودرو را کاهش می دهید؟ گفت: دراین موضوع باید به قیمت دلار توجه کرد که با کاهش جدی روبرو نبوده،بنابراین باید به میزان کاهش قیمت ارز برای کاهش قیمت خودرو توجه شود. وی درخصوص کیفیت پایین خودرو و ارائه خدمات پس ازفروش ضعیف،ادامه داد: برای ارتقای کیفیت خودرو و همچنین تقویت ارائه خدمات پس از فروش تلاش خواهیم کرد .
اما قول افزایش کیفیت محصولات خودرو سازان ایرانی از آن قول هایی است که در بین مردم ایران به حنای بی رنگ معروف است. خودرو سازان در چند سال اخیر با نادیده گرفتن حقوق به حق مشتریان ، اعتبار خود را بطور کامل از دست داده اند و تحقیقات میدانی نشانگر این واقعیت است که اکثر قریب به اتفاق مردم به خودرو سازان کشور نظر مثبت و مساعدی ندارند.اینکه یک برند اعتبار خود را در بین مصرف کنندگان خود از دست بدهد و هیچکس پیگیر قضیه نباشد شاید از آنجا آب میخورد که مدیران خودرو ساز ما صندلی خود را مستحکم نمی بینند و تنها به بیلان کاری کوتاه مدت اکتفا میکنند و این باعث از دست رفتن هر روزه محبوبیت خودرو سازان کشور ماست.
در این میان در شبکه های اجتماعی کمپینی تشکیل شد و بسرعت بین مردم محبوب شد. خلاصه شعار این کمپین نخریدن خودرو صفر تا عادلانه شدن قیمت ها از سوی خودرو سازان بود. خودرو سازان که در ابتدا با تهدید به گران کردن بیشتر خودرو و اینکه قیمت ها کاسته نخواهد شد به مقابله با این کمپین پرداختند اما با نخریدن مداوم مردم و احساس خطر خودرو سازان سعی در دلجویی از مردم را دارند.
جمالی در حاشیه افتتاح مراکز خدمات پس از فروش محصولات جدید شرکت سایپا گفت: در گذشته اکثر محصولات شرکت ما با کیفیت مناسب تحویل مشتریان نشده که من به نوبه خود از مشتریان محترم این شرکت عذرخواهی می کنم.
شرکت های خودرو سازی با حداقل توان خود در حال ادامه کار هستند و خبرهای رسیده حاکی از تولید مازاد بر نیاز و پر بودن انبار های خودرو سازان دارد همچنین یکی از شرکت های خودرو سازی یکی از شیفت های کاری خود را کم کرده و طبق اطلاعات گرفته شده بسیاری از قطعه سازان خودرو مانند اورند پلاستیک و شرکت کروز به کارکنان خود مرخصی اجباری می دهند. این در حالی است که خودرو سازان این ادعا ها را کذب می دانند و ادعا میکنند که تولید طبق روال قبل ادامه دارد.
اما سوال اصلی این است که آیا با نخریدن خودروی صفر توسط مردم قیمت خودرو کاهش میابد؟
در جواب این سوال باید به این سوال اصلی پاسخ داد.
قیمت تمام شده خودرو در شرکت های خودرو ساز چقدر است؟
این سوالی است که تیم اقتصادی کافه لینک چندین روز است که دنبال جواب آن میگردد اما تقریبا هیچ منبع رسمی ای حاضر به ارائه قیمت تمام شده برای هیچ یک از خودرو های خود نیست. این پنهان کاری حتی تا جایی پیش میرود که با پیگیری های ما از طریق شاغلین در سطوح مختلف خودرو سازی کشور حتی ارقام جزیی ساخت فقط قسمتی از خودرو ها هم در اختیار ما قرار نگرفت. جالبترین قسمت این کنکاش و پیگیری این بود که هیچ قسمتی بطور کامل مسئول محاسبه قیمت تمام شده نیست به این مفهوم که خودرو ساز با تقسیم پروژه های مالی از اینکه قسمت خاصی از کل هزینه تولید یک خودرو با خبر شود جلوگیری می کنند.
در نهایت به این نتیجه رسیدیم که تنها عده خاصی از قیمت نهایی یک خودرو آگاهند که ما امکان دسترسی به آن ها را نداشتیم…
اما این پایان راه نیست با توجه به اینکه خودروهای ایرانی به بعضی از کشور های همسایه صادر میشود و اینکه بازار کشور های همسایه یک بازار رقابتی است و اینکه خودرو سازان برتر دنیا در آنجا حضور دارند تنها درصورت واقعی بودن قیمت ممکن است محصولات ایرانی بفروش برسد پس در نتیجه قیمت فروش یک خودرو در خارج از ایران و مقایسه آن با قیمت فروش آن در داخل می تواند معیار مناسبی برای محک قیمت تمام شده آن ها باشد.
به علت مبهم بودن ارقام قطعی تمام شده از سوی شرکت های خودرو سازی نمیتوان با قاطعیت از اختلاف قیمت دقیق خودرو ها صحبت کرد اما ارقام بالا بطور تقریبی حکایت از وضعیت نابسامان قیمت ها در بازار خودروی ایران را دارد. هرچند عوامل بسیار زیادی در تعیین قیمت خودرو ها در داخل و خارج موثر است و هزینه های عوارض و هزینه های پلاک گذاری را باید در ایران در نظر گرفت و از طرفی تشویق های مالیاتی در نظر گرفته شده برای صادر کنندگان را باید در محاسبات وارد کرد اما بازهم با تمام این محاسبات رقم فروش در ایران نا عادلانه بنظر میرسد. ضمن اینکه پنهان کاری خودروساز نیز به شک بیشتر مردم دامن میزند.
و اما سوال اصلی : آیا کمپین نخریدن خودرو صفر منجر به کاهش قیمت خودرو خواهد شد؟
رکود موجود در بازار اقتصادی ایران یکی از عمده دلایل نخریدن خودرو از خودروساز می باشد و در شرایط رکود و عدم ثبات اکثریت مردم ترجیح میدهند تا نیازهای اساسی خود را آنهم با حداقل هزینه تامین کنند به نظر در ایران امروز خودرو جز نیاز های اساسی خانوار قشر متوسط ایرانی(که اکثریت جامعه را تشکیل میدهند) نیست و از طرفی اکثریت مردم چشم به روزهای بهتر آینده دارند و امید به اینکه کمپین نخریدن خودرو صفر به انجام برسد و قیمت ها اندکی عادلانه تر شود دارند و با توجه به شرایط بازار و اینکه بنظر خودرو سازان به هیچ وجه حاضر نیستند از سود خود چشم پوشی کنند بنظر می رسد جدال پنهانی سختی در لایه های مختلف اقتصاد ایران در حال انجام است. باید منتظر ماند و دید این جدال به نفع مردم خواهان قیمت و کیفیت بهتر تمام خواهد شد یا خودرو ساز انحصار طلب؟
