چرا قرآن نور است؟
در باب نامهای قرآن و تعداد آن از دیرباز تا کنون میان مفسران و قرآن پژوهان اختلاف نظر بوده است.
ابوالفتوح رازى در تفسیرش ۴۳ نام براى قرآن بر می شمارد. زرکشى به نقل از قاضى ابوالمعالى این عدد را ۵۵ اسم می رساند و برخی دیگر تا هشتاد اسم هم گفته اند.
کثیری از این اسامی گفته شده جنبه وصفی داشته و اطلاق عنوان اسم بر آنها خالی از وجه نیست.
سلسله نوشتار” اسماء با مسما” می کوشد تا در هر نوبت شما را با یکی از این نام های زیبای قرآن آشنا سازد.
ذکر، پنجمین اسم با مسمایی بود که در مقاله گذشته در باره آن بحث شد.
در تفسیر « انوار درخشان » در ترجمه « نور » که اسم و یا وصف قرآن است آمده : قرآن نور مبین است ، یعنى معرفت و بصیرتى در قلوب اهل ایمان و پیروانش پدید مى آورد ، و شعاعى است که از ساحت پروردگار بر دل هاى آنان مى تابد ، که همواره در مقام کسب فضیلت برآیند
۶٫نور
یَا أَیُّهَا النَّاسُ قَدْ جَاءَکُم بُرْهَانٌ مِن رَبِّکُمْ وَأَنْزَلْنَا إِلَیْکُمْ نُوراً مُبِیناً (۱) .
« اى مردم ! یقیناً از سوى پروردگارتان براى شما برهان [ و دلیلى چون پیامبر و معجزاتش ] آمد ; و نور روشنگرى [ مانند قرآن ]به سوى شما نازل کردیم » .
الَّذِینَ یَتَّبِعُونَ الرَّسُولَ النَّبِىَّ الاُْمِّىَّ الَّذِى یَجِدُونَهُ مَکْتُوباً عِندَهُمْ فِى التَّورَاهِ وَ الاِْنْجِیلِ یَأْمُرُهُم بِالْمَعْرُوفِ وَ یَنْهَاهُمْ عَنِ الْمُنْکَرِ وَ یُحِلُّ لَهُمُ الطَّیِّبَاتِ وَ یُحَرِّمُ عَلَیْهِمُ الْخَبَائِثَ وَ یَضَعُ عَنْهُمْ إِصْرَهُمْ وَ الاَْغْلاَلَ الَّتِى کَانَتْ عَلَیْهِمْ فَالَّذِینَ آمَنُوا بِهِ وَ عَزَّرُوهُ وَ نَصَرُوهُ وَ اتَّبَعُوا النُّورَ الَّذِى أُنْزِلَ مَعَهُ أُوْلئِکَ هُمُ الْمُفْلِحُونَ (۲) .
« همان کسانى که از این رسول و پیامبر « ناخوانده درس » که او را نزد خود [ با همه نشانه ها و اوصافش ] در تورات وانجیل نگاشته مى یابند ، پیروى مى کنند ; پیامبرى که آنان را به کارهاى شایسته فرمان مى دهد ، و از اعمال زشت بازمى دارد ، و پاکیزه ها را بر آنان حلال مى نماید ، و ناپاک ها را بر آنان حرام مى کند ، و بارهاى تکالیف سنگین و زنجیره ها [ ىِ جهل ، بى خبرى و بدعت را ] که بر دوش عقل وجان آنان است برمى دارد ; پس کسانى که به او ایمان آوردند و او را [ در برابر دشمنان ] حمایت کردند و یاریش دادند و از نورى که بر او نازل شده پیروى نمودند ، اینان همان رستگارانند » .
فَآمِنُوا بِاللهِ وَرَسُولِهِ وَ النُّورِ الَّذِى أَنزَلْنَا وَاللهُ بِمَا تَعْمَلُونَ خَبِیرٌ (۳) .
پس به خدا و پیامبرش و نورى که نازل کردیم ، ایمان آورید و خدا به آنچه انجام مى دهید ، آگاه است
انتخاب نام نور براى قرآن به چه ملاک است ؟
مگر نه این است که رذایل اخلاقى ، صفات ناپسند ، فساد ، ظلم ، و هر گناهى که فکر مى کنید ، و نیز کلیّه مکتب هاى ضد خدا و ضلالت و گمراهى و حاکمیت هواى نفس و . . همه و همه تاریکى است ، و انسان براى حرکت به سوى کمال ، و مبارزه با هر نوع تاریکى اگر چراغى فرا راه حیات نداشته نباشد ، چگونه مى تواند بدون ضربه خوردن از تاریکى ها به مقصد رسیده و نجات یابد ؟
این است که در قرآن مجید در اول سوره ابراهیم به این نکته اشاره مى کند ، که : من آمده ام تا بشر را از ظلمت ها نجات داده و به وادى نور که عبارت از تمام حقایق الهى است رهنمون شوم :
الر کِتَابٌ أَنزَلْنَاهُ إِلَیْکَ لِتُخْرِجَ النَّاسَ مِنَ الظُّلُمَاتِ إِلَى النُّورِ بِإِذْنِ رَبِّهِمْ إِلَى صِرَاطِ الْعَزِیزِ الْحَمِیدِ (۴) .
« الر ـ [ این ] کتابى است که آن را بر تو نازل کردیم تا مردم را به اجازه پروردگارشان از تاریکى ها [ ىِ جهل ، گمراهى و طغیان ] به سوى روشنایىِ [ معرفت ، عدالت و ایمان و در حقیقت ] به سوى راه [ خداىِ ]تواناى شکست ناپذیر و ستوده بیرون آورى .
در تفسیر « انوار درخشان » در ترجمه « نور » که اسم و یا وصف قرآن است آمده : قرآن نور مبین است ، یعنى معرفت و بصیرتى در قلوب اهل ایمان و پیروانش پدید مى آورد ، و شعاعى است که از ساحت پروردگار بر دل هاى آنان مى تابد ، که همواره در مقام کسب فضیلت برآیند ، و در مسیر زندگى فردى و اجتماعى که با حوادث جهان آمیخته است از هر خطر ایمن بمانند .
قرآن طریق زندگى سعادتمندانه را آشکار مى سازد ، و پیروانش در اثر بصیرتى که دارند ، اعمالى که به نفع آنهاست را برگزینند ، و آنچه به ضرر و زیان آنهاست را ترک کنند ; زیرا چنانچه روح تعلیمات در دل هاى آنها رسوخ کند و استقرار یابد ، در عقیده و افکار و رفتار آنان نیز ظهور خواهد نمود .
در مقابل، گروهى در ضلالت و گمراهى زندگى مى نمایند ، و از سعادت و غرض از خلقت خود غافلند ، و در آتش آرزوها و حرص مى سوزند ، و به خداوند اعتماد نداشته ، نور فطرت را در وجود خود خاموش نموده ، فاقد بصیرت در دین هستند . اینان به خاطر دور بودن از نور ، هرگز راهى به سعادت نخواهند برد .
در هر صورت قرآن نورى است که از جانب حق بر بشر تابیده ، و چراغى است که فروغ فروزان آن ، همیشگى است ، و بدون این نور یافتن راه مستقیم و حق براى هیچ کس امکان ندارد .
