مقاله دین و سلوک ایران باستان یک مقاله در زمینه الهیات می‌باشد. این مقاله بصورت استاندارد و در پایان هر پاراگراف منبع آن خط لحاظ شده است. برای سهولت در استفاده این مقاله به دوصورت WORD و PDF آماده دانلود شده است. همچنین در پایان مقاله منابع بصورت کامل ذکر شده‌اند. در ادامه بخشی از این مقاله را مشاهده می‌فرمایید.
دین و سلوک ایران باستان
ایرانیان باستان به هر روشنایی و روشنایی آوری اعتقاد می داشتند آنان به پاکی و آب ،به ماه درخشنده به خورشید فروزنده سر تعظیم فرود آورده پاس حرمتش می داشتند .
پیر فرزانه حکیم عباس کیوان قزوینی می نویسد :
« در دین قدیم ایران یعنی پیش از زردشت ماده المواد را ستایش خدایانه می کردند بی آنکه عنوان خدائی و ریشۀ هستی را منحصر به آن دانند بلکه مانند ستایش و پرستش پدر و استاد و منعم و نسبت به بالاتر از ماده المواد که چیزی هست یا نه توده ساکت بودند و حق سخن و رأی دادن نداشتند و خواص به اندازه فکر ودانش خود آزاد در فهم و اظهار بودند نه در دعوت توده و اجبار ،که می گفتند توده باید به حال اجمال بماند و پا از گلیم بیرون نبرد و دست اندازی به کنجکاوی نکند و اگر می کرد خواص با آنکه در میان خودشان اختلاف بود در منع توده متفق می شدند و از پرسش های آنان جواب دانشمندانه نمی دادند و آنها را به کار وامی داشتند و زیان توجه به معارف را در کار زندگی خاطر نشان ِ آنان می کردند و سود نداشتن معارف به زندگانی را مدلل می داشتند که برای توده بیش از لوازم زندگانی بیهوده است و خردمندان ِ جهان از توده انتظار معارف ندارند اما انتظار هنرها و نیکوکاری های بسیار دارند و زینت ها و آبادی های جهان را از توده متنظرند نه از روشن فکران که خواص نامیده می شوند و عددشان خیلی کمتر از توده است و از آنها معارف عالیه نیز متنظرند نه تنها معارف راجعه به مواد[۱] . مقاله دین و سلوک ایران باستان
ماده المواد نزد علماء شیمی آن چیزی است که از آخرین تجزیه اجسام باقی بماند و دیگر آن را نتوان تجزیه نمود و از تجزیه هر جسم هم همان بماند که مختلف النوع نباشد ، پس حدس زده می شود که اول همان بوده و به تدریج عوارض بر آن افزوده دیگر از کجا و کی افزوده معلوم نیست پس انتظار صفات خدایی از همان ماده باید داشت و رفتار بنده با خدا را با آن باید بجا آورد یعنی همه چیز را بزرگ شمرد زیرا او در همه چیز هست و چون می بینند که آخر مانده از اجسام فقط چیزی است از اِتـِر سبک تر و روشن تر و پرقوه تر اما شعور و اختیار ابداً ندارد بلکه اسیر و مقهور دست تجزیه کننده است پس می گویند که طبیعت بی شعور است و همه کار و بار او به طور تصادف است اما خردمند به اینجا نمی ایستد و کشتی ِ فکرش را رو به قبه می راند تا یا غرق شود و یا به جایی برسد یعنی آرام نمی گیرد نه آنکه کسی بر او حکم کند [۲].
چون در سابق آلات و علوم شیمی نبود و تجزیه کامل حاصل نمی شد دانشمند قدیم ایرانی به حدس و تجربه ماده المواد را معین می کرد و ستایش می نمود ، لذا به چهار قول مختلف شده بودند که عرب آن را چهار عنصر نامیده و تعیین کرده اند که ایران قدیم بیشتر آتش پرست و کمتر آب و هوا پرست و کمتر از آن خاک پرست بودند پس از باب اکثریت همه ایرانی را آتش پرست خواندند [۳] .
خرد گوید یا باید برای همان جسم آخرین لایتجزی شعور و قدرت خدایانه قائل شد از فهم ما غائب چنانکه محقق طبیعی[۴] می گوید ،پس خدا بودن ِ‌آن عیبی پیدا نمی کند ،و یا مافوق آن روح مجــرّدی قائل شد که آن یکی از آثار طولیه آن روح باشد چنانکه الاهیین و حکماء می گویند[۵].
ایرانیان باستان به مقام ستارگان نیز نماز می بردند بدین معنی که ستارۀ درخشنده (هور تابنده)[۶] را نیروی برتر می شناختند (خداوند در قرآن کریم به جایگاه ستارگان قسم یاد نموده است ) .
نیرویی که شب و روز آدمی ،چهار فصل زندگی را می سازد حرکت ستارگانست اینان (ستارگان ) ارواح مجردۀ مقدسه ای در آسمانها هستند (در ملکوت آسمان )که کالبد ستارگان اختیار نموده و به سوی نیرویی واحد در فضا ی وجود (پهنۀ آسمان ) در حرکتندهمچون خورشید منظومۀ شمسی ِ ما که ذرّات تابشش هوا است که ضروری ترین تغذیۀ هر بشر خاکی است . مقاله دین و سلوک ایران باستان
در زمین ما هر چه وجود یافته و می پاید به طفیل تابش خورشید[۷] است .
ایرانیان باستان استدلال می کنند که آنچه بر حیات بشر اینگونه تأثیر گذار است که تقویم ِ شب و روز او را می سازد جایگاهی بس رفیع دارد که شایستۀ احترام و ستایش است.
خیام رساله ای در علت پیدایش فصول و تغییرات آب و هوا که در اثر حرکت ِ ستارگان و سیارات است نگاشته که این ذره ناچیز مقابله و تصحیح مجدد نموده ارائه داده ام [۸] .
روح انسانی در باور ِ باستانی ایران پس از طی مراحل کمال ،ستاره ای خواهد شد و همانگونه که چندی در تخته بند تن متأثر از مواد بود اینک که به کمال انسانی رسیده و پَر از گ‍ـِـل فشانده نازکنان در فضا می فروزد و مؤثرِ در مواد هستی می شود [۹] .
اما اساس دین باستان بر خودشناسی که لازمۀ خداشناسی است [۱۰] بوده که این خودی تصنعی را و خود خواهی را باید از خود ِ حقیقی دور نمود و به هر سختی است تاب آورد تا گنجیاب حقیقت شود. و پس از مرگ این خودی ِ ظاهر که می میرد ،روح دچار دوزخ از خود دوری نشود [۱۱].
« ایران باستان در دین دو عنوان داشتند :
یکی به قدر کفایت توده و ضرورت که بیدین شمرده نشود تا اجانب طمع در دین ِ او نموده گولش زنند و از راه ِ دین او را به سوی خود برند و آن تنها رئوس مسائل دین مرسوم بود هم به طور سطحی هم به طور اجمال ، چه در اعتقادات چه در عبادات و چه در معاملات و عادات ،مانند انزواء ِ زن ِ حایض ، و نماز را باید پیش از طلوع آفتاب خواند . مقاله دین و سلوک ایران باستان
عنوان دوم دین ِ ایران دین خواص بود که اشراف و امراء و پادشاه داخل خواص بودند و انتظار علوم و اعمال دینیه از آنها خیلی بیشتر از توده و کارکنان و تابین بود ، آنها هم به خود می گرفتند و ادعاهای بلند در امر دین و تفاخرها به این داشتند ،و با مؤبدان که رؤساء ِ دین و مرجع ِ همه امور ِ دینیه [بودند] مباحثه ها و همچشمی ها و نکته گیریها و عیبجویی ها داشتند و مردم هم تمکین از آنها و چشمداشت (حق به جانب آنها) داشتند و گاهی رأی در دین می دادند و کتب مقدس می نوشتند و فلسفه ها به فکر عمیق خود (که فکر خود را منحصر به سلطنت نمی کردند) می یافتند و دلیل از خرد توانای خود می آوردند برای اساس دین یا برای خصوص یک مطلبی ،چنانکه از رستم زال که کسی جز زور بازو (به حدی که تیرش درخت هنگفت را بشکافد و بگذرد ) چشم دیگر از او نداشت ،سیصد دلیل ِ خود یافته در یگانه بودن ِ خدای ۱۸ هزار گیتی (که سنگین ترین اندیشه ها است ) نقل می کنند که اگر راست باشد یگانه دانش عمیق بی مانند است زیرا گروه دانشوران ِ یونان که آن روز شمع جمع ِ دانش بودند ارباب انواع (خدایان بیشمار) می سرودند.
مشاهده و دانلود مقاله کامل
