اَندیشه یا فِکر یکی از نیروهای درونی انسان است که به مفاهیم مربوط است. کانت از جمله فیلسوفانی است که در کتابش با عنوان «سنجش خرد ناب» دربارهٔ فکر و مفاهیم به بحث پرداخته است.

در این سوره رسول گرامی خود را دستور می‏دهد به اینکه از شر وسواس خناس، به خدا پناه ببرد، و به طوری که از روایات وارده در شان نزول آن استفاده می‏شود این سوره در مدینه نازل شده، بلکه از آن روایات بر می‏آید که این سوره و سوره قبلیش هر دو با هم نازل شده‏اند.

در تاريخ القرآن از ابن نديم نقل شده كه سوره واقعه چهل و چهارمين سوره‏اى است كه بر پيغمبر اكرم (صلى‏الله‏عليه‏وآله‏وسلّم‏) نازل شد قبل از آن سوره طه ، و بعد از آن شعرا بوده است. اين سوره همانگونه كه از لحن آن پيدا است ، و مفسران نيز تصريح كرده‏اند ، در مكه نازل شده است ، هر چند بعضى گفته‏اند آيه 81 و 82 در مدينه نازل گرديده ، ولى دليلى براى اين گفته در دست نيست ، و نشانه‏اى در آيات مزبور بر اين ادعا وجود ندارد .

گرچه در آيات قبل، سخن از كيفر زناكاران به ميان آمد، اما اثبات زنا، امرى آسان و سهل نيست، بلكه بايد چهار نفر عادل به تحقق آن گواهى دهند و اگر كمتر از چهار نفر در دادگاه حاضر شوند، هر كدام هشتاد ضربه شلاق مى‏خورند. از امام صادق عليه السلام پرسيدند: چرا براى اثبات قتل دو شاهد لازم است، ولى براى اثبات زنا چهار شاهد؟ حضرت فرمود: با ثابت شدن قتل، يك نفر به كيفر مى‏رسد، امّا با اثبات زنا، دو نفر (زن و مرد زناكار).(15)

سوره ملك- كه نام ديگرش «منجيه» (نجاتبخش) و نام سومش «واقيه» يا «مانعه» است زيرا تلاوت كننده خود را از عذاب الهى يا عذاب قبر نگاه مى‏دارد- از سوره‏هاى بسيار پرفضيلت قرآن مى‏باشد، و مسائل زيادى در آن مطرح شده كه عمدتا بر سه محور دور مى‏زند. 1- بحثهائى پيرامون «مبدأ» و صفات خداوند، و نظام شگفت‏انگيز خلقت مخصوصا آفرينش آسمانها و ستارگان، و آفرينش زمين و مواهب آن، و همچنين آفرينش پرندگان، و آبهاى جارى و آفرينش گوش و چشم و ابزار شناخت.

بطور كلى محتواى اين سوره در پنج بخش خلاصه مى‏شود: بخش اول بعد از ذكر حروف مقطعه اشاره به عظمت قرآن و هدايت و رحمت بودن آن براى مؤمنانى كه واجد صفات ويژه هستند مى‏كند. بخش دوم از نشانه‏هاى خدا در آفرينش آسمان و برپا داشتن آن بدون هيچ‏گونه ستون، و آفرينش كوهها در زمين، و جنبندگان مختلف، و نزول باران و پرورش گياهان سخن مى‏گويد.

از آنجا كه بحثهاى گذشته سخن از آزمايش عمومى انسانها بود از اينجا به بعد بخشهائى از آزمايشهاى سخت انبياء و اقوام پيشين را منعكس مى كند كه چگونه تحت فشار و آزار دشمنان قرار گرفتند، و چگونه صبر كردند و سرانجام پيروزى نصيبشان شد، تا هم دلدارى باشد براى ياران پيامبر اسلام (صلى اللّه عليه و آله و سلّم ) كه در آن روز سخت در فشار دشمنان نيرومند در مكه بودند، و هم تهديدى باشد براى دشمنان كه مراقب پايان دردناك عمرشان باشد.

اغلب تفاسیرى که از سوره‏هاى قرآن به دست داده مى‏شود، حاصل نگرشى انتزاعى و کلى‏گرایانه و بریده از بستر تاریخى نزول آنها و با تلقى ماورائى و آسمانى نسبت به زبان قرآن است؛ حال آن که این نحوه از نگرش و تلقى آدمى را از فهم صائب و صحیح مراد الهى باز مى‏دارد. در این نوشتار بر آن هستیم که نادرستى چنین تلقى و نگرشى را در خصوص زبان قرآن و تفسیر آن با عرضه‏ىِ تفسیرى تاریخى و عرفى از سوره‏ىِ علق آشکار سازیم. تفسیر تاریخى و عرفى سوره‏ىِ علق بر دو پیش‏فرض اساسى مبتنى است:

بسيارى از مفسران معتقدند كه اين سوره در مكه نازل شده ، بنابر اين سخنى كه در باره تفاخر در آن آمده قاعدة مربوط به قبائل قريش است كه با امور موهومى بر يكديگر فخر و مباهات مى‏كردند. ولى بعضى - مانند مرحوم طبرسى در مجمع البيان - معتقدند در مدينه نازل شده ، و آنچه از تفاخر در آن آمده ناظر به يهود يا دو طائفه از انصار است ولى مكى بودن سوره با توجه به شباهت زيادى كه با سوره‏هاى مكى دارد صحيحتر به نظر مى‏رسد .