حضرت امام جواد (ع)
فصل اول : در تاريخ ولادت و اسم و لقب و كنيه و نسب حضرت جواد عليه السلام
بدان كه در تاريخ ولادت آن حضرت اختلاف است . اشهر بين علما و مشايخ آن است كه در نوزدهم شهر رمضان يا نيمه آن سنه صد و پنج در مدينه مشرفه متولد شده ، و ابن عياش ولادت شريف را در دهم رجب ذكر كرده و در دعاى ناحيه مقدسه :
( اَللّهُمَّ اِنّى اَسْئَلُكَ بِالْمَوْلُودَيْنِ فى رَجِبٍ مُحَمَّدِ بْنِ عَلِىٍ الثّانى و ابْنِهِ عَلِىِّ بْنِ مُحَمَّدٍ الْمُنْتَجَبِ ) .(1) مؤ يد قول او است .
اسم شريف آن جناب محمّد و كنيت مشهور او ابوجعفر و القاب شريفش تقى و جواد است ، و مختار و منتخب و مرتضى و قانع و عالم و غير اينها نيز گفته شده ، شيخ صدوق فرموده كه آن حضرت را ( تقى ) گفتند براى آنكه از حق تعالى ترسيد پس خداوند عز و جل او را نگاه داشت از شر ماءمون در وقتى كه ماءمون با حال مستى شبى بر آن حضرت وارد شد و شمشير زد بر آن حضرت تا آنكه گمان كرد كه آن جناب را به قتل رسانيد پس حق تعالى او را نگاه داشت از شر او.(2)
مؤ لف گويد: كه تفصيل اين بيايد در فصل معجزات آن حضرت ان شاء اللّه تعالى .
والده ماجده آن حضرت ام ولدى بود كه او را ( سبيكه ) مى گفتند و حضرت امام رضا عليه السلام او را خيزران ناميد و آن معظمه از اهل نوبه بود و از اهلبيت ماريه قبطيه مادر ابراهيم پسر حضرت صلى اللّه عليه و آله و سلم . و بود آن مخدره از افضل زنهاى زمان خود و اشاره فرمود به او حضرت رسول صلى اللّه عليه و آله و سلم در قول خود. ( بِاَبىِ ابْنَ خِيَرَةِ اْلاِماءِ النُّوبِيَّةِ الطَّيِّبَةِ ) ؛(3)
پدرم به قربان پسر بهترين كنيزان كه از اهل نوبه و پاكيزه است . و در خبر يزيد بن سليط و ملاقات او امام موسى عليه السلام است در طريق مكه كه فرمود به او كه مرا مى گيرند در اين سال و امر به سوى پسرم على عليه السلام است كه همنام ( على ) و ( على ) است ، اما على اول ، پس على بن ابى طالب عليه السلام است و اما على ديگر، پس على بن الحسين عليه السلام . خداوند عطا فرمايد به پسرم على فهم عى اول و حكمت و بينايى و محبت و دين او را و محنت على ديگر و صبر او را بر چيزى كه مكروه او است و جايز نيست از براى او كه تكلم كند مگر بعد از هارون به چهار سال ؛ پس فرمود: هرگاه مرور كردى به اين موضع و ملاقات كردى او را و زود است كه ملاقات كنى او را پس بشارت بده او را به آنكه متولد مى شود از براى او پسرى كه امين و امانت دار و مبارك باشد و اعلام كند ترا به آنكه تو مرا ملاقات كردى پس خبر بده او را در آن وقت كه آن جاريه كه اين پسر از او خواهد شد از اهلبيت ماريه قبطيه جاريه پيغمبر صلى اللّه عليه و آله و سلم است و اگر توانستى كه سلام مرا به آن جاريه برسانى برسان .(4)
مؤ لف گويد: كه كافى است در جلالت اين معظمه جليله كه حضرت موسى بن جعفر عليه السلام امر فرمايد يزيد بن سليط را كه سلام آن حضرت را به او برساند همچنان كه حضرت رسول صلى اللّه عليه و آله و سلم امر فرمود جابر بن عبداللّه انصارى را كه سلام آن حضرت را به حضرت باقر عليه السلام برساند.
و اما كيفيت ولادت آن حضرت پس چنان است كه علامه مجلسى رحمه اللّه در ( جلاءالعيون ) ذكر كرده ، فرموده : ابن شهر آشوب به سند معتبر از حكميه خاتون صبيه محترمه امام موسى كاظم عليه السلام روايت كرده است كه روزى برادرم حضرت امام رضا عليه السلام مرا طلبيد و فرمود كه اى حكيمه امشب فرزند مبارك خيزران متولد مى شود بايد كه در وقت ولادت او حاضر باشى ، من در خدمت آن حضرت ماندم چون شب درآمد مرا با خيزران و زنان قابله در حجره آورد و از حجره بيرون رفت و چراغى نزد ما افروخت و در را بر روى ما بست چون او را درد زاييدن گرفت و او را بر بالاى طشت نشانديم چراغ ما خاموش شد و از خاموش شدن چراغ مغمون شديم ناگاه ديديم كه آن خورشيد امامت از افق رحم طالع گرديد و در ميان طشت نزول نمود و بر آن حضرت پرده نازكى احاطه كرده بود مانند جامه و نورى از آن حضرت ساطع بود كه تمام آن حجره منور شد و ما از چراغ مستغنى شديم . پس آن نور مبين را برگرفتم و در دامن خود گذاشتم و آن پرده را از خورشيد جمالش دور كردم ناگاه حضرت امام رضا عليه السلام به حجره درآمد بعد از آنكه او را در جامه هاى مطهر پيچيده بوديم و آن گوشواره عرش امامت را از ما گرفت و در گهواره عزت و كرامت گذاشت و آن مهد شرف و عزت را به من سپرد و فرمود كه از اين گهواره جدا مشو. چون روز سوم ولادت آن حضرت شد ديده حقيقت بين خود را به سوى آسمان گشود و به جانب راست و چب خود نظر كرد و به زبان فصيح ندا كرد كه ( اَشْهَدُ اَنْ لا اِلهَ اِلا اللّهُ وَ اَشْهَدُ اَنَّ مُحَمَّدا رَسُولُ اللّهِ. ) چون اين حالت غريب را از آن نور ديده مشاهده كردم به خدمت حضرت شتافتم و آنچه ديده و شنيده بودم به خدمت آن حضرت عرض كردم ، حضرت فرمود كه آنچه بعد از اين عجايب احوال او مشاهده خواهى كرد زياده است از آنچه اكنون مشاهده كردى .(5)
و در كتاب ( عيون المعجزات ) به سند معتبر از كليم بن عمران روايت كرده است كه گفت : به خدمت حضرت امام رضا عليه السلام عرض كردم كه دعا كن حق تعالى ترا فرزندى كرامت فرمايد، حضرت فرمود كه حق تعالى به من يك پسر كرامت خواهد كرد و او وارث امامت من خواهد بود. چون حضرت امام محمّد تقى عليه السلام متولد شد حضرت فرمود كه حق تعالى به من فرزندى عطا كرده است كه شبيه است به موسى بن عمران عليه السلام كه درياها را مى شكافت و نظير عيسى بن مريم عليه السلام كه حق تعالى مقدس و مطهر گردانيده بود مادر او را و طاهر و مطهر آفريده شده بود پس حضرت فرمود كه اين فرزند من به جور و ستم كشته خواهد شد و بر او خواهند گريست اهل آسمانها و حق تعالى غضب خواهد كرد بر دشمن او و كشنده او و ستم كننده بر او و بعد از قتل او از زندگانى بهره نخواهد برد و به زودى به عذاب الهى واصل خواهد گرديد. در شب ولادت آن حضرت تا به صبح در گهواره با او سخن مى گفت و اسرار الهى را به گوش الهام نيوش او مى رسانيد.(6) و مشهور آن است كه رنگ مبارك آن حضرت گندم گون بود و بعضى سفيد گفته اند و ميانه بالا بود، و مروى است كه نقش خاتم آن حضرت نعم القادر اللّه بود. انتهى .(7) و تسبيح آن حضرت در روز دوازدهم و سيزدهم ماه است و اين است تسبيح آن جناب :
( سُبْحانَ مَنْ لايَعْتَدى عَلى اَهْلِ مَمْلَكَتِهِ، سُبْحانَ مَنْ لايُؤ اخِذُ اَهْلَ اْلاَرضِ بِاَلْوانِ الْعَذابِ، سُبْحانَ اللّهِ وَ بِحَمْدِهِ ) .(8)
و در ( درّالنظيم ) از حكيمه نقل كرده كه حضرت جواد عليه السلام روز سوم ولادتش عطسه كرد و گفت : ( اَلْحَمْدللّهِ وَ صَلَّى اللّه عَلى سَيِّدِنا مُحَمَّدٍ وَ عَلَى اْلاَئِمَّةِ الرّاشِدينَ. ) (9)
