بولینگ
بولینگ ورزشی است که بازیکنان در آن برای به دست آوردن امتیاز باید توپ بولینگ را روی سطح صافی بغلتانند تا اشیایی به نام میله را بزنند. این ورزش نخستین بار در مصر باستان انجام می‌شده‌است. در این ورزش توپ‌هایی با وزن متفاوت وجود دارد، وزن توپ‌ها بین ۶ تا ۱۶ پوند می‌باشد. (هر پوند ۴۵۲ گرم است)
امتیازدهی
در هر بازی هر بازیکن ده فریم را بازی می کند وهر فریم دو ضربه دارد(به جز فریم ۱۰ که در حالتی خاص سه ضربه دارد) و بازیکن سعی می کند که در هر ضربه همه پین ها را با توپ بزند. نحوه قرار گیری پین ها و شماره آنها: از نگاه بالا پین ها به شکل یک مثلث قرار داده می شوند و شماره پین ها مانند شکل زیر است:
۱۰ ۹ ۸ ۷
۶ ۵ ۴
۳ ۲
۱
ضربه اول و امتیاز Strike
دستگاه مکانیکی قرار دهنده پین ها (Pinsetter) در ضربه اول هر فریم ده پین را در محل های خود قرار می دهد، اگر بازیکن بتواند در پرتاب اول توپ خود، همه ده پین را بیندازد فریم کامل می شود و امتیاز دو ضربه بعدی با این ضربه که خود ۱۰ امتیاز دارد جمع می شود و در سیستم های امتیاز دهی یا بر روی کاغذ این ضربه با علامت X نشان داده می شودو به این ضربه استراک [۱] گفته می شود. به صورت مثال اگر بازیکن در ضربه اول خود Strike کرده و سپس در ضربه اول فریم بعدی ۴ پین و در ضربه بعدی ۳ پین را بیندازد امتیاز او به شکل زیر می شود:
۳ ۴ X
۲۴ ۱۷
جدول ۱ – مثال امتیاز Strike همان طور که در جدول بالا مشاهده می کنید امتیاز فریم اول ۱۰+۴+۳ = ۱۷ است و امتیاز فریم دوم ۷ است که حاصل جمع آن با فریم قبلی در این فریم نوشته شده است:۱۷+۷=۲۴ و تا آخر به همین صورت ادامه پیدا می کند. پس اگر بازیکنی بتواند همه پین ها را در همه ضربات خود (۱۲ضربه) Strike کند جمع کل امتیازات او ۳۰۰ می شود.
ضربه دوم و امتیاز Spare
ولی اگر بازیکن نتواند در ضربه اول همه پین ها را بزند، دستگاه پین های موجود را از روی خط بلند می کند و سپس گارد دستگاه پین های افتاده را جمع کرده و سپس دستگاه پین ها را دوباره روی خط قرار می دهد و بازیکن سعی می کند با پرتاب دوم توپ خود پین های موجود را بزند،اگر بتواند در این ضربه همه پین ها را بیندازد، فقط امتیاز ضربه بعدی او با این فریم که خود ۱۰ امتیاز دارد جمع می شود و در سیستم های امتیاز دهی یا بر روی کاغذ این ضربه با علامت / نشان داده می شود و به این ضربه اسپیر [۲] می گویند. به صورت مثال اگر بازیکن در فریم اول خود و در ضربه اول ۹ پین و درضربه دوم ۱ پین باقیمانده را بزند وSpare کند و سپس در ضربه اول فریم بعدی ۴ پین و در ضربه بعدی ۳ پین را بیندازد امتیاز او به شکل زیر می شود:
۳ ۴ / ۹
۲۱ ۱۴
جدول ۲ – مثال امتیاز Spare همان طور که در جدول بالا مشاهده می کنید امتیاز فریم اول ۱۰+۴ = ۱۴ است و امتیاز فریم دوم ۷ است که حاصل جمع آن با فریم قبلی در این فریم نوشته شده است:۱۴+۷=۲۱ و تا آخر به همین صورت ادامه پیدا می کند.
ضربه Miss
اگر بازیکن نتواند در ضربه خود هیچ پینی را بیندازد ضربه او ازدست رفته یا Miss است که در سیستم های امتیاز دهی یا روی کاغذ این ضربه با علامت – نشان داده می شود.
فریم ۱۰
فریم ۱۰ می تواند ۳ ضربه ای باشد به دلیل این که اگر بازیکن در ضربه اول خود Strike کند دو ضربه بعدی دیگر نیز وجود داشته باشد که با آن جمع شود و امتیازات محاسبه شود و همچنین اگر بازیکن در ضربه دوم خود Spare کند ضربه بعدی وجود داشته باشد که با آن جمع شود پس بازیکن در این فریم فقط در صورتی می تواند سه ضربه داشته باشد که یا در ضربه اول خود Strike کند یا در ضربه دوم خود Spare کند در غیر این صورت این فریم مانند همه فریم ها دو ضربه بیشتر نخواهد داشت.
ضربه Split
اگر بازیکن در ضربه اول خود پین هارا طوری بیندازد که بین پین های باقیمانده فضایی ایجاد بشود که توپ بدون برخورد با آنها از میان آنها بگذرد حالت Split ایجاد می شود و انداختن همه پین های در ضربه دوم بسیار سخت شده و نیاز به تمرین زیادی دارد. البته انداختن پین ها در حالت Split هیچ امتیاز یا جایزه ویژه ای ندارد.
حال فرض کنید بازیکن در ضربه اول خود پین های ۱،۲،۳،۴،۵،۸،۹ را انداخته است و پین های ۶،۷و۱۰ باقیمانده اند مانند شکل زیر:
۱۰ ۷
۶
در این حالت بازیکن باید توپ را چنان در روی خط پرتاب کند که به پین ۶ برخورد کرده و سپس توپ بعد از تغییر مسیر کوچک به پین ۱۰ بر خورد کند و پین ۶ چنان پرتاب شود که به پین ۷ برخورد کند که آن را بیندازد و ضربه Spare شود.
سیستم های اتوماتیک امتیازدهی
دو نوع کلی از این دستگاههای مکانیکی وجود دارند که یک نوع آن دارای میکرو سوئیچ هستند و امتیازها توسط آن سوئیچ‌ها محاسبه می‌شود و به سیستم امتیاز دهی ارسال می‌گردد مانند دستگاههای شرکت Brunswick ولی در نوع دیگر از این دستگاههای مکانیکی امتیازدهی به کمک دوربین و توسط نرم‌افزار انجام می‌شود مانند دستگاه های شرکت AMF و VIA بدین صورت که حدود ۳ ثانیه پس از عبور توپ از جلوی سنسور توپ و بعد از پایین آمدن گارد محافظ، عکسی توسط دوربین گرفته می‌شود و به کمک تکنیک‌های پردازش تصویر تعداد پین‌های ریخته شده شمارش می‌شود، سپس توسط نرم‌افزار عملیات محاسبه امتیاز طبق توضیحات بالا صورت می‌گیرد.
سیستم ایرانی امتیاز دهی بولینگ
تا قبل از سال ۱۳۹۳ تمامی سیستم‌های امتیاز دهی این ورزش در خارج از کشور تولید و توسط شرکت‌های خارجی نصب و راه‌اندازی می‌شد ولی در این سال با ساخت اولین سیستم ایرانی و نصب و راه‌اندازی موفقیت آمیز آن در داخل ایران به صورت کامل این دستگاه‌ها بومی سازی شد و این سیستم‌ها نه تنها از سیستم‌های خارجی مشابه کمبودی ندارند بلکه در پاره‌ای از موارد برتری نیز دارند.
دانلود مقاله بصورت فایل PDF
