چرا باید نه بگوئیم؟
آیا نه گفتن یک مهارت است؟
چگونه می‌توان آن را یاد گرفت؟
این ها سؤالاتی هستند که شاید برای برخی افراد مطرح شده باشند.
از آنجایی که زندگی اجتماعی مستلزم رعایت مواردی است که هم حقوق دیگران و هم حقوق فرد در آن باید مورد توجه قرار گیرد مهارت نه گفتن یکی از لازمه‌های موفقیت فرد در زندگی شخصی و اجتماعی‌اش است.
نه‌گفتن، يعني وقتي ما نمي‌خواهيم مطلبي را بپذيريم با استفاده از اين مهارت، بدون آن كه به خود و ديگران آسيبي برسانيم، نه‌مان را به صورت فعال ابراز كنيم.
علت های زیادی در مشكل “نه گفتن” افراد نقش دارد، از جمله:
-ترس از دست دادن رابطه با فرد مقابل،
-احساس مسؤلیت در خصوص احساسات دیگران،
-اعتقاد به اینكه اگر از درخواست دیگران سر باز بزنید، آدم بد و خودخواهی هستید و شاید این كار را با از خودگذشتگی، ایثار و فداكاری و… كه در دوران كودكی به شما آموخته اند، در تناقض می بینید،
-احساس مهم و با ارزش بودن در مواقعی كه درخواستی از شما می شود و تصور اینكه اگر حتی برای یك بار هم درخواست دیگران را رد كنید، آنها دیگر شما را به حساب نمی آورند و ممكن است حتی دیگر از شما چیزی نخواهند،
-دلسوزی كردن برای طرف مقابل و تصور اینكه اگر نه بگویید، شاید هیچ كس دیگر نخواهد یا نتواند به او كمك كند و در نتیجه ممكن است كارش راه نیفتد،
-تصور اینكه اگر نه بگویید، طرف مقابل دیگر شما را دوست نخواهد داشت .
اینکه شما بتوانید حالات و احساسات درونی‌تان را به‌راحتی به دیگران بگویید، در داشتن روابط سالم و شفاف خیلی مهم و مؤثر است…
اما در خصوص چگونگی “نه گفتن”، لازم است كه سه گام را بردارید:
گام اول اینكه، تصمیم بگیرید كه كدام پاسخ به نفع شماست (تصمیم گیری)،
گام دوم اینكه، علت تصمیم خود را بگویید ( مثلاً، قول آن را به كسی دادم یا برنامه دیگری دارم)،
گام سوم اینكه، همدلی و درك احساسات دیگران باعث می شود كه پاسخ منفی شما را راحت تر بپذیرند ( مثلاً، می دانم كه تو به آن نیاز داری و یا البته وضع تو را درك می كنم).
سؤال: وقتی که طرف مقابل برخواسته‌هایش پافشاری می‌کند و خواسته‌هایش به ضرر ماست، چگونه با او برخورد کنیم؟
1.پاسخ خود را به‌طور واضح، روشن، با صلابت و با استفاده از اجزای بدنی (استفاده از مهارت‌های غیرکلامی مثل نگاه چشمی، بیان چهره و ژست‌های بدنی یا نزدیک‌شدن و دور شدن از طرف مقابل) دوباره بیان کنید.
- نظر خودتان را با ارایه دلیل و با تأکید بر آن دلیل، دوباره عنوان کنید.
۳ پاسخ طرف مقابل را نشنیده بگیرید و به موضوع دیگری بپردازید و یا آن موقعیت را ترک کنید.
- توضیح دادن: ”نه، بهتره در این مورد اصرار نکنی، متشکرم“
۵. مسأله را به شوخی بگیرید: ”خیلی با مزه گفتی و یا مثل اینکه بچه شدی‌ها!“
۶. ایجاد این احساس که خودتان بهتر می‌دانید. ”تو که عاقل‌تر از این حرف‌ها هستی که این‌کار رو بکنی!“، ”تو که این‌جوری نبودی؟“، ”تو که هیچ‌وقت این‌کاره نبودی؟“، ”شما که خودت صد نفر دیگر رو از این کار منع می‌کردی؟“
اگر بخواهید قدرت ”نه“ گفتن را در خودتان تقویت کنید،
از همین حالا این کار را انجام دهید و به فردا واگذار نکنید تا فردا افسوسش را نخورید. ”نه“ گفتن را از همین الآن با کارهای کوچک شروع کنید و به تدریج آن را در همه امور گسترش دهید.
راه هاى متفاوت يك “نه گفتن” منطقى و معنى دار:
1-استفاده از روش مستقيم و ساده:
وقتى شخصى از شما مى خواهد كارى را انجام دهيد كه امكان آن وجود ندارد، خيلى مختصر و به دور از هرگونه دليل تراشى، مخالفت خود را اعلام كنيد، حاشيه پردازي نكنيد.
-براى مثال دوستى از شما مى خواهد تکالیف او را انجام دهيد ، اگر امكان اين كار وجود ندارد خيلى ساده بگوييد: نه، متأسفم، من اين كار را انجام
نمي دهم.
2-روش بازتابى:
رضايت و علاقه مندى خود را نسبت به اين پيشنهاد نشان دهيد و به دنبال آن مشخص كنيد در حال حاضر شرايط پذيرش اين درخواست را نداريد.
-اگه شرايطم اجازه مي داد دوست داشتم تکالیف تان را بنويسم، اما الان نمي توانم و امكانش نيست.
3-گفتن نه همراه با دليل:
دليل كوتاه و واقعى رد تقاضا را بدون پرداختن به حاشيه و ذكر جزئيات، مطرح كنيد.
-نمى توانم تکالیف شما را انجام دهم، چون براي انجام كارهاي خودم وقت كم دارم.
4-در اين روش با مطرح كردن پيشنهادى ديگر در واقع حُسن نيت خود را به درخواست كننده نشان مى دهيد.
-اين هفته نمي توانم با شما تفريح بيايم، براي هفته بعد اگه فرصت شد. چطوره؟
5- نه گفتن همراه با پُرس و جو براى يافتن كارى ديگر.
راه ديگر اين است كه به درخواست كننده نشان دهيم براى انجام امرى ديگر آمادگى داريم و رد كردن اين مورد خاص به منزله رد تمام موارد ارتباطى نيست.
-نمي توانم تکالیف تو را انجام دهم، اما اگه كتاب يا منابعي خواستي
مي تونم در اختيارت بذارم.
6- يك نوع از نه گفتن به گونه ای است که درست مانند «نوارى كه سوزنش گير كرده است ». موقعيت ساده و خاص خود را تكرار كنيد. بدون هيچ شرح و توضيح. فقط تكرار … مثل:
o نه من نمى توانم جزوه ام را به تو امانت دهم (نزديك امتحان است و شما فرصت كمي داريد)
-اما خواهش مى كنم زياد طول نمى كشد.
o نه نمى توانم جزوه ام را به تو دهم
-قبول، چند فصل اول يا آخرش را بده .
o نه من نمى توانم جزوه ام را به تو دهم الان دارم مي خونم.
