اعتماد به نفس و راه های بهبود آن
افتخار و احساس خوب از خود یعنی اعتماد به نفس .اعتماد به نفس در حالت چهره , رفتار , صحبت و حرکت افراد مشخص می شود . ویژگیهای افراد دارای اعتماد به نفس : برخورد باز و گشوده ,انتقاد پذیر بودن راحت در پذیرش اشتباهات خود و باور به توانائیها و احساس ارزشمندی نسبت به خود و دیگران. اراده و پشتکار در اعتماد به نفس نقش بسیار مهمی بعهده دارند . اراده و اختیار هر انسان به خود او بستگی دارد یعنی هر چه در زندگی روزانه , فعالیتهای خود را واقع بینانه مورد ارزیابی قرار داده و خودگوئی مثبت داشته باشیم اراده ما محکم تر و اشتباهات ما کمتر خواهد شد , در نتیجه با اعتماد به نفس بیشتری ,جهت دهی فعالیتهایمان بهتر خواهد شد .درشکل گیری اعتماد به نفس دو دسته مانع وجود دارد:
۱) موانع بیرونی
۲) موانع درونی
ـ موانع بیرونی مثل : شرایط محیط خانواده , مدرسه و اجتماع که تغییر در آنها برای شخص آسان نیست .
ـ موانع درونی : موانعی هستند که در باورها و طرز فکر هر شخص وجود دارد و کاملا قابل تغییر به دست خود شخص هستند.اگر چنانچه دائما فردی خود خوری داشته باشد و احساسات خود را آرام و بدون ابهام ابراز نکند در واقع مانع درونی برای اعتماد به نفس خود ایجاد می کند . شش رکن مهم در اعتماد به نفس و در نتیجه احساس ارزشمندی عبارتند از :
ـ آگاهانه زندگی کردن
ـ خود پذیری
ـ مسئولیت پذیری
ـ قاطعیت داشتن با خود و دیگران و ابراز وجود
ـ با هدف و برنامه مشخص زندگی کردن
ـ یکپارچگی و هماهنگی در رفتار و عمل
▪ زندگی آگاهانه :
یعنی درک این نکته که هوش انسانها به یک انداره نیست و هر کدام از افراد هوش متفاوت از دیگری دارد اما اگر چنانچه توان و استعداد خود را در نظر گرفته و با توجه به آنچه می دانیم و می بینیم رفتار کنیم , زندگی آگاهانه را دنبال کرده ایم . یکی از غفلتها یا فرار از موقعیتهای زندگی آگاهانه طفره رفتن وفراراز واقعیتها است مثلا گفتن این جمللات به خود که :
« می دانم که همه تلاشم را نمی کنم , اما ترجیح می دهم به آن فکر نکنم »
« می دانم که دارم اشتباه می کنم اما …… »
« می دانم که دارم زیاده روی دراین کار می کنم اما ……. »
زندگی آگاهانه چیزی بیش از دیدن و دانستن است. یعنی هدف و ارزشهای خود را علاوه بر تعیین و مشخص کردن, دنبال کنیم و با یک برنامه تدریجی , مشخص و روزانه انتخابهای خود را به موفقیت نزدیک نمائیم. زندگی آگاهانه و ویژگیهای آن :
ـ ذهن پویا و فعال
ـ توجه به واقعیت ها و دوری کردن از انکار اشتباهات
ـ شرایط را با توجه به مشکلات درک کردن
ـ اشتباهات خود رادیدن و سعی در هماهنگ کردن آنها با میزانها و معیارهای سالم ومتعادل بیرون.
▪ بخشیدن خود و خود پذیری :
دومین رکن ازاعتماد به نفس خودپذیری است یعنی جنسیت مان , اسم و شرایط زندگی خانوادگی خود را بپذیریم و خود را کمترازدیگران نبینیم . تکمیل جملات زیربه خود پذیری بهتر کمک می نماید .
ـ تمرینات : هفته اول صبح ها : اگر خودم را بپذیرم یعنی ……..
اگر بدنم را بیشتر بپذیرم …………
اگر افکار و احساسات خودم را بپذیرم ………..
هفته دوم و سوم : اگر جنسیت خود را بپذیرم ……. اگر شادیهایم را بپذیرم…..
▪ مسئولیت پذیری :
برای آن که احساس شایستگی در زندگی داشته باشید باید بتوانید بر زندگی خود مسلط باشید .قبول مسئولیت یعنی :
– مسئول برآوردن خواسته های خودتان هستید .
– مسئول انتخاب و اعمال خود هستید .
– مسئول روابط خود با دیگران هستید .
– مسئول کیفیت بخشیدن به زندگی خود و خوشبختی خود هستید .
– مشارکت دیگران کمک خوبی است ولی هیچکس برای دستیابی به خواسته هایتان به شما مدیون نیست .
– مسئول اولویت بندی زمان خودتان هستید .
▪ ابراز وجود و قاطعیت داشتن :
به معنای احترام به خودمان و دیگران در تمامی زمینه ها . کسانی که وابسته هراسناک هستند نمی توانند به بی برنامه گی ها , به فشارهای دیگران و نمونه هائی از این قبیل نه بگویند .
کسانی که مستقل و با اغتماد به نفس هستند به راحتی در مقابل تردیدها و فشارها نه می گویند و با قاطعیت و احترام به خود و دیگران این نه را تکرار می کنند .
- سرکوب اعتماد بنفس
در تحقیقی که چندین سال گذشته در سراسر آمریکای شمالی، شـامل کانادا و مکزیک انجام گرفت پژوهشگران دریافتند که نرخ خود کشی ارتباط بسیار زیادی با شرایط فقر و تنگدستی، ترک خانواده (اغلب در کودکان زیر ۱۶ سال) و طـرد شـدن تـوسـط اطـرافـیـان دارد.
در خصـوص عزت نفس پایین، کودکان آسیب پذیرتر از دیگر افراد می باشند. آنها مدام از جانب همرده ها و هم سن و سالهای خود و تـوقـعات غیـر واقـعـی و نـامـعـقـول از جانب خانواده و دوستانشان تحت فشار قرار دارند. این امر می تواند به مشکلات روانی عمده منجر گردد که در آن کودکان احساس خواهند کرد که زندگیشان ارزشی ندارد.
▪ زندگی هدفمند و برنامه مشخص :
یعنی اگر می خواهی موفق شوی باید مصمم , هدفدارباشی و رفتاری قاطعانه داشته باشی . باید مصمم باشی . نظم و انضباط شخصی یعنی به خود فرصت استراحت دادن , تفریح کردن , شاد بودن اما در چهارچوب مشخص و متعادل .
▪ یکپارچگی و هماهنگی :
یعنی رفتارهای ما با هدفهایمان و آرزوهایمان با هم هماهنگ باشدودر تضاد نباشد چون تضاد در رفتاروهدفمان آبرویمان را پیش خودمان از بین می برد و کمتر به خودمان اعتماد می کنیم .بنابراین کلام و گفتارمان را با نیت و هدفهایمان همخوان نمائیم . از هیچ چیز هراس نداشته باشیم و به خداوند خالق مهربانمان توکل نموده و با برنامه و هدفمند , خودمان را باور کنیم و هر روز این نکته ها را در ذهنمان مرور کرده و با برنامه ریزی گامهای محکم و مصمم به سوی آینده روشن برداریم .
اعتماد به نفس خریدنی نیست از دیگران گرفتنی نیست بلکه هدیه ای است در وجودمان که خودمان با دستهای اندیشه مان این هدیه را می یابیم و آن را با برنامه و هدف واقع بینانه پرورش می دهیم
