علوم زیستی پایه و علوم زیستی کاربردی
نام گروهی از رشتههای علوم پایه است که هدف و کاربرد آنها مستقیما در خدمت علم پزشکی میباشد.به عبارتی دیگر، وجه مشترک علوم زیستی ، فیزیک ، شیمی با علوم پزشکی هستند.عمدتا این رشته ها اشکال کاربردی علوم زیستی هستند. برخلاف این رشته ها، علوم پایه به گروهی از علوم شامل علوم زیستی ، شیمی،فیزیک، زمین شناسی و ریاضیات اطلاق می شود که بی توجه به کاربرد تحقیقات و صرفا به منظور درک یک حقیقت و لذت از پژوهش انجام می شوند.تحقیقات بنیادین علوم پایه معمولا صرفا به تولید دانش می انجامند اگر چه ممکن است که تحقیقات آنان بعدا جنبه کاربردی بیابد، لیکن بر خلاف تحقیقات علوم کاربردی در ابتدا با هدف حل یک مشکل انجام نمی شوند. برای مثال پروتئین های دخیل در چرخه سلولی ابتدا توسط یک بیولوزیست بنام پل ماکسیم نرس در مخمر کشف شد. اما امروزه در علوم پایه پزشکی یا پزشکی همین پروتئینها هدف مطالعات درمان سرطان انسانی هستند و یا کشف ساختار DNA توسط یک بیولوژیست بنام جیمز واتسون و همکار فیزیکدانش بنام فرانسیس کریک انجام شد . به راستی اگر آنها با تحقیقات پایه ای نه کاربردی این ساختار DNA را کشف نمی کردند آیا علوم پزشکی در جایگاه کنونی خود قرار داشت؟!
لیست برخی از رشتهها که در ایران تحت عنوان علوم پایه پزشکی تدریس میشود.
- کالبدشناسی
- بافتشناسی
- آناتومی ماکرو
- جنینشناسی
- بیوشیمی
- تغذیه
- میکروبشناسی
- باکتریشناسی
- ویروسشناسی
- ایمنیشناسی
- انگلشناسی
- فیزیولوژی
- فیزیک پزشکی
- پرتوشناسی تشخیصی
- پزشکی هسته ای
- رادیوبیولوژی
- محافظت از پرتو
- ژنتیک پزشکی
- آسیبشناسی
اغلب موسسات علوم پایه پزشکی، مدرک دکترا از نوع PhD ارائه میدهند. با اینحال بسیاری از همان موسسات نیز دورههای رزیدنسی و دورههای تخصصی برای پزشکان نیز دارند.
منظور از علوم کاربردی به کاربردن آگاهیهای علمی در یک محیط فیزیکی است.
رشتههای مهندسی نزدیکترین رابطه را با علوم کاربردی دارند. علوم کاربردی در پیشرفت فناوری نقش مهمی دارد. کاربرد آن در محیطهای صنعتی معمولاً تحقیق و توسعه (R&D) خوانده میشود.
علوم کاربردی با علوم بنیادی فرق دارند از اینجهت که این علوم به توصیف پایهای ترین اشیاء و نیروها میبردازند و تاکید کمی بر کاربرد عملی دارند.