حج
حَجّ یکی از مهمترین فروع دین اسلام است. مسلمانان با داشتن شرایطی مکلفاند در دهه اول ماه ذیالحجه به مسجد الحرام در شهر مکه در عربستان سعودی رفته و مجموعهای از اعمال نیایشی را بهجا آورند.
حج نخستین بار در دین ابراهیم انجام شد و آیینهای حج و عمره، احرام، لثم و لمس حجرالاسود، سعی بین صفا و مروه، وقفه در عرفات و رمی جمره، همگی پیش از اسلام رایج بود و تنها برخی تعدیلات در حج اسلامی نسبت به پیش از اسلام روی دادهاست.
اعراب پیش از اسلام هنگام طواف «لبیک یا لات»، «لبیک یا عزی» و «لبیک یا منات» میگفتند و هر قومی بت خود را میخواند و در اسلام، «اللهم» جای بتها را گرفت و آن عبارت بدین شکل تغییر کرد: «لبیک اللهم لبیک»
عربها صید را در ماه حج حرام میدانستند. پیامبر اسلام حرمت صید را ویژه ایام حج و هنگام احرام مقرر کرد. عربها گاهی لخت به پیرامونگردی (طواف) کعبه میپرداختند. اسلام آن را منع کرد و پوشیدن لباس دوختهنشده را مقرر کرد. عرب از خوردن گوشت قربانی اکراه داشت و پیامبر اسلام آن را مجاز دانست.
مسلمانان پس از فتح مکه و برانداختن بتهای قریش از سعی میان صفا و مروه اکراه داشتند؛ زیرا پیش از اسلام بر این دو کوه دو بت سنگی قرار داشت که حاجیان و زائران آن دوره سعی بین صفا و مروه را برای نزدیک شدن به آنها و دستکشیدن و بوسیدن آنها انجام میدادند. ولی محمد سعی بین صفا و مروه را مجاز کرد و بنا بر متن قرآن این کار از شعائر الله دانسته میشود.
آمارها
طبق آمار بانک جهانی در سال ۲۰۰۸ درآمد کشور عربستان از حج ۳۰ میلیارد دلار (۲۹۸۶۵۰۰۰۰۰۰) بوده که تعداد ۱٫۹۳۷٫۰۰۰ نفر با مجموع پنج میلیارد دلار (۴۸۹۷۰۰۰۰۰۰) دلار سهم حجاج ایرانی بوده از این تعداد ۴۶ درصد توسط هواپیمایی ایران جابجا شده اند. طبق یک گزارش دیپلماتیک زائران ایرانی ناخواسته ترین خارجی ها در عربستان محسوب می شده اند.
رخدادها
برخی از رویدادهای مرگبار پیشآمده در آیینهای حج بدین شرح است:
سال۱۹۴۴: ابوطالب یزدی، در حین انجام طواف در مسجدالحرام دچار استفراغ شد, وی توسط ماموران عربستان گردن زده شد, چهار سال روابط ایران و عربستان مختل گردید.
سال۱۹۸۷: چهار صد نفر در درگیری بین نیروهای امنیتی عربستان و معترضان حامی ایران کشته شدند
سال۱۹۹۰: هزار و چهارصد وبیست وشش نفر از حاجیان در تونل منتهی به اماکن مقدس کشته شدند
سال۱۹۹۴: دویست و هفتاد نفر در اثر ازدحام جمعیت کشته شدند
سال ۱۹۹۷: بر اثر آتش سوزی، ۳۴۳ حاجی کشته و هزار و پانصد نفر مجروح شدند
سال۱۹۹۸: حداقل یکصد و هجده نفر بر اثر ازدحام جمعیت کشته شدند
سال ۲۰۰۱: سی و پنج نفر در اثر ازدحام جمعیت کشته شدند
سال ۲۰۰۴: دویست و پنجاه و یک نفر بر اثر ازدحام جمعیت کشته شدند
سال ۲۰۰۶: سیصد و چهل و پنج نفر در مراسم سنگزنی به نماد شیطان کشته شدند